Thời hoàng kim của cải lương, nghệ sĩ Linh Tâm nổi tiếng nhờ chuyên đóng vai phản diện. Nhắc đến những người “ác” trong các vở diễn, khán giả liên tưởng ngay đến NSND Diệp Lang, Hồng Nga, Linh Tâm, Thoại Mỹ, Thanh Hằng…
Khi cải lương thoái trào, nghệ sĩ Linh Tâm sang Mỹ định cư và là gương mặt cải lương sáng giá nhất ở thị trường hải ngoại. Gặp anh trong lần về Việt Nam thăm quê, Linh Tâm lần đầu hé lộ với Zing.vn những câu chuyện cuộc đời chưa kể.
Yêu em gái Vũ Linh nhưng bị gia đình phản đối
Sau khi đổ tú tài, tôi về công tác ở đoàn văn công An Giang với nghệ danh Phương Tâm. Rồi một lần tôi tình cờ gặp anh Vũ Linh khi đó đã rất nổi tiếng.
Vì cả 2 đều là con nuôi của má Ánh Loan nên chúng tôi trở nên thân thiết. Anh Vũ Linh rủ tôi về Sài Gòn, gia nhập đoàn hát Minh Tơ. Vì cơ chế nghiêm khắc, khi ra ngoài tôi đổi nghệ danh thành Linh Tâm, do ảnh hưởng của anh Vũ Linh.
Tôi cũng đến thử giọng nhưng lúc đó vì nghe theo tiếng gọi trái tim nên từ bỏ sự nghiệp. Tôi theo Hồng Nhung, em gái Vũ Linh phiêu bạt ở các gánh hát tỉnh. Ngày ấy tôi mới 18 tuổi, mê say yêu đương, không coi trọng công danh. Anh Linh biết chuyện nhưng không tỏ thái độ đồng tình hay phản đối.
Nhưng gia đình anh ấy phản đối, mẹ Nhung về tỉnh đưa con gái quay lại Sài Gòn. Lúc đó thất tình, tôi mất phương hướng. Sau này ra Đà Nẵng hát, tôi gặp Cẩm Thu và kết quả con trai Linh Tý ra đời.
Tài năng của nghệ sĩ chỉ chiếm 70%, còn lại 30% là may mắn. Anh Linh muốn tôi có công danh sự nghiệp ổn định. Sau này quay về Sài Gòn hát, tên tuổi của tôi bắt đầu thành danh với một số kịch bản Tình yêu và nước mắt, Vương Thúy Kiều, Bức ngôn đồ Đại Việt.
Nhưng tôi nổi tiếng hơn nhờ vở Bài ca tìm mẹ của nhà hát Trần Hữu Trang. Năm 1993 tôi đoạt giải HCV nhờ vở Con gái tên cướp biển do bố vợ của tôi là soạn giả viết nên.
Ngày đó tôi sinh hoạt ở đoàn cải lương Sông Bé 2, mỗi ngày hát ở Sài Gòn 2 suất, mỗi suất hàng chục nghìn khán giả. Mỗi lần lưu diễn ở miền Trung, đặc biệt là miền Tây, ban ngày không thấy ai nhưng tối người ta ùn ùn kéo đến. Nghề này thú vị ở chỗ, càng hát nhiều càng lên tay, không thể dở đi được.
Bị khán giả chửi vì 'cướp vợ' của Vũ Linh
Ban đầu, tôi được yêu mến bởi các vai diễn hiền lành nhưng sau này lại “chết” luôn với tuyến phản diện. Thời kỳ đỉnh cao của tôi gắn liền với thời điểm băng video phát triển mạnh mẽ. Trong một lần tình cờ, đạo diễn cải lương Phượng Hoàng mời tôi đóng vai ác với anh Trọng Hữu.
Diễn viên luôn tìm kiếm những vai gai góc, dữ dội mà điều đó chỉ thể hiện qua tuyến phản diện. Diễn hoài nên tôi bị đóng đinh, kiểu như khi có vai ác, người ta liền nghĩ ngay đến chú Diệp Lang hay Thoại Mỹ hoặc Linh Tâm.
Tôi đóng vai ác riết khán giả ghét đến độ, tôi và anh Linh ra ngoài, bà bán vé số nhiệt tình mời tất cả nhưng khi ngước lên thấy mặt tôi, bà ấy nguýt dài rồi bỏ đi. Người ta hỏi vì sao, bà bảo tôi ác quá, là chuyên gia phá hoại gia đình hạnh phúc của Vũ Linh.
Bị khán giả ghét dữ dội quá, tôi chạnh lòng nói với đạo diễn thôi không đóng vai ác nữa. Nhưng ngặt nỗi, người ta không tìm được ai thay thế để diễn đối kháng với Vũ Linh, Kim Tử Long. Tôi lại quay về làm “người xấu”.
Muốn vực dậy cải lương để trả ơn Tổ nghiệp
Lúc cải lương thoái trào, anh em nghệ sĩ không chỉ buồn mà đau như xé lòng. Đau nhất là nhiều người vẫn còn mê cải lương nhưng lại sợ bản thân lỗi thời nên không bao giờ thừa nhận. Vì họ quy kết cải lương là màu mè, sến xẩm và tệ hơn khi bộ môn nghệ thuật lại bị chê hạ cấp.
Thật đau lòng khi cải lương lại “chết” trên chính cái nôi của mình. Tôi thường nói vui với mọi người rằng để cải lương quay lại thời hoàng kim chỉ còn trông chờ vào kiếp sau. Bởi xã hội luôn phát triển không ngừng, không ai đi lùi lại quá khứ.
Cải lương thoái trào cũng bởi sự du nhập của những cái mới. Vì thiếu sự chuyển mình nên bộ môn nghệ thuật truyền thống dần bị mai một. Người ta thường nói vui, đến lúc gần chết mà vẫn lên vài ba câu giọng cổ rồi mới tắt thở, thời gian đó nếu đưa đến bệnh viện vẫn còn có cơ hội sống. Nhưng khổ nỗi, trong cơn hấp hối, người ta mới ca mùi mẫn được.
Nói cho vui, nhưng thực tế cho ta thấy rằng cải lương vẫn phải đổi mới để thích nghi với thời cuộc. Tôi từng sang Mỹ, Pháp và xem những vở kịch họ trình diễn suốt 2 năm vẫn thu hút khán giả. Cái chúng ta thiếu là gì, chính là sự đầu tư.
Sân khấu không thể nghèo nàn và buộc khán giả phải tưởng tượng như trước, mà phải làm thế nào để bắt mắt hơn. Một vở diễn không thể lấy trang phục của 10 năm trước, mà buộc phải đầu tư lộng lẫy tùy theo nhân vật.
Anh Vũ Linh, tôi và Kim Tử Long cũng đã ngồi lại bàn bạc với nhau nhưng chúng tôi không thể thay đổi cục diện. Cần thêm sự quan tâm của Nhà nước nên mặc dù muốn trả ơn tổ nghiệp, song chúng tôi không biết làm sao để vực dậy sân khấu cải lương.
Chú Diệp Lang thường nói: nghệ thuật mà chỉ có người già đi xem thì sẽ chết theo người già.
Không sợ chết, chỉ sợ những người quen biết mình chết theo
Ai đó từng nói với tôi rằng đời người có 2 lần chết. Khi mình chết đi, đó vẫn chưa thật sự là cái chết, chỉ khi nào những người còn biết đến mình mà cũng chết theo thì đó mới thật sự là cái chết. Những thế hệ cải lương tiếp nối rồi sẽ ra đi, ai sẽ lưu truyền cho hậu thế?
Năm 2006, khi cải lương thoái trào, tôi sang Mỹ định cư. Nhiều năm đi hát, kinh tế của tôi cũng ổn định. Sang Mỹ, tôi vẫn đi hát đều đặn. Thật lòng, phải diễn ở sòng bạc, bữa tiệc cũng có chút chạnh lòng nhưng từ chối thì sống sao? Hơn nữa, niềm khát khao được ca vẫn còn mãnh liệt trong lòng, nó làm mình vơi nỗi nhớ nghề thống thiết.
Lần này về Việt Nam, tôi định sẽ mua nhà ở đây để hàng đêm được đi hát. Tôi vẫn mong mỏi có sân khấu riêng cho cải lương để anh em tiếp tục phục vụ những ai còn yêu mến bộ môn này. Về đây, tôi thấy đồng nghiệp cải lương cũng chuyển mình bằng việc đóng phim, tham gia game show.
Nhưng tôi đã có thương hiệu ở cải lương, giờ tham gia lĩnh vực khác, không thoát khỏi được cái bóng đã có. Tôi cũng không muốn phải dùng sở đoản để chinh phục khán giả thêm lần nữa. Tôi có xuất hiện trong vài chương trình liên quan đến cải lương, nhưng tham gia nhiều quá cũng thấy kỳ.
Giờ, tôi và Cẩm Thu đã chia tay, dù không còn vợ chồng nhưng vẫn là đôi tri kỷ. Hai đứa con cũng đã lớn nên thoải mái với chuyện của bố mẹ. Nếu đứa nhỏ có chuyện gì, tôi và Thu thay phiên lo cho con.
Tôi vui vì Linh Tý nối gót bố mẹ theo con đường nghệ thuật. Nhưng tôi vẫn biết con trai chịu nhiều áp lực vì cái bóng của bố mẹ quá lớn. Linh Tý có tài năng nhưng còn bấp bênh vì chưa tìm được con đường riêng cho mình.
Tôi đau lòng nhất khi con trai tâm sự ở cuộc thi Sao nối ngôi, vì thành công của bố mẹ đã trở thành vật cản, khiến con bỏ nhà ra đi với quyết tâm sẽ thành danh.
Kim Chi (ghi)
Ảnh: Nguyễn Bá Ngọc
Photographic: KHT
Nghệ sĩ cải lương Cẩm Thu kể chuyện ly dị Linh Tâm
Cuộc hôn nhân của cặp nghệ sĩ cải lương nổi tiếng Linh Tâm – Cẩm Thu tan vỡ khiến người hâm mộ không khỏi sốc, bản thân chị cũng khóc li bì vì đau lòng.
Nghệ sĩ cải lương Cẩm Thu và Linh Tâm đã ly dị hơn 10 năm nay. Cả 2 đều có gia đình riêng ở Mỹ. Nhưng cái nghĩa vẫn còn đầy nên chị và chồng cũ xem nhau như tri kỷ trong đời để cùng chăm lo cho hai con: Linh Tý và Thu Tâm.
Sốc, bỏ ăn vì ly dị Linh Tâm
Cẩm Thu nói về cuộc hôn nhân tan vỡ: “Cuộc đời tôi chưa bao giờ giận ai dù chuyện lớn hay nhỏ. Giận thì không nhưng sốc thì có. Vợ chồng ở với nhau hơn 20 năm, đùng một cái chia tay trong bất ngờ, không chỉ khán giả, người quen mà hai chúng tôi cũng không định trước. Tôi sốc nặng, có những lúc không bước chân ra khỏi nhà, nằm trên giường suốt cả ngày, không ăn không uống nhưng rồi nghĩ lỡ mình bị gì thì ai lo cho con nên tự gắng gượng mà đứng lên”.
Cẩm Thu tâm niệm miễn con cái yên lành mãn nguyện rồi, không mong ước gì hơn nữa.
|
|
|
Giây phút hội ngộ của vợ chồng Linh Tâm - Cẩm Thu trên sân khấu. Ảnh: Nguyễn Bá Ngọc
|
Nhưng sự nghiệt ngã của số phận cũng chưa chịu buông tha cho chị. Ngày Linh Tý bỏ nhà đi sống cùng với bạn gái, Cẩm Thu chỉ muốn nhảy lầu tự vẫn cho xong. Bao nhiêu tình thương chị dành hết cho con, ngay cả khi vợ chồng chia tay nhau 3 năm rồi mà Cẩm Thu vẫn giấu, chị sợ hai con bị ảnh hưởng vì chuyện của cha mẹ, nhất là cô con gái vẫn chưa đủ tuổi thành niên.
Thời gian Linh Tý bỏ nhà đi, chị trách bản thân mình nhiều hơn trách con. Chị biết con trai thương mẹ, tính hiền lành nhưng lại bướng, đang tuổi trưởng thành nên có chút nổi loạn.
Chị nói với con: “Bản thân mẹ không hủ lậu hay phong kiến để ép buộc con nhưng con cần phải suy nghĩ kỹ. Nếu hai đứa yêu thật sự thì mẹ không cản nhưng mẹ thấy cô ấy không thương con. Trong tình cảm nếu yêu thương, lo lắng thì người ta phải hy sinh cho nhau chứ không cư xử như thế! Khi nào con chia tay, cảm thấy không còn chỗ nào nương tựa thì về với mẹ”.
Và đúng như trực giác của người mẹ, sau 3 năm lêu lổng, Linh Tý trở về làm lại cuộc đời.
Cẩm Thu và chồng cũ tái ngộ sau 10 năm
Sau những giông bão cuộc đời, giờ đây Cẩm Thu cũng đã tìm được hạnh phúc mới bên người chồng là doanh nhân cũng là nghệ sĩ cải lương tại hải ngoại - Philip Nam.
Chị nói: “Cuộc đời của tôi nhiều biến cố. Tuy nhiên, tôi nghĩ mình cứ sống hết lòng vì mọi người rồi thì ông trời sẽ không phụ. Giờ đây, khi vợ chồng Linh Tý đã sinh cho tôi cháu nội, Thu Tâm đã trưởng thành và yên bề gia thất, tôi thì cũng đã tìm thấy bến đỗ mới của đời mình chẳng phải cũng viên mãn rồi sao?”.
|
|
|
Linh Tý ôm mẹ bật khóc vì xúc động. Ảnh: Nguyễn Bá Ngọc
|
Mặc dù không oán hận nhau, nhưng kể từ khi chia tay, Linh Tâm và Cẩm Thu chưa từng có cơ hội diễn chung. Linh Tý tham gia thi tài Sao nối ngôi đã giúp đôi nghệ sĩ tài danh một thời tái ngộ sau 10 năm xa cách. Nghệ sĩ Cẩm Thu từ Mỹ trở về Việt Nam, tái hợp cùng chồng cũ trong trích đoạn Bài ca tìm mẹ trong tập 5 của chương trình với chủ đề Một thời để nhớ.
Bài ca tìm mẹ là vở cải lương của soạn giả Trương Vũ, được ông “đo ni đóng giày” cho cô con gái cưng là nghệ sĩ Cẩm Thu. Vở diễn ăn khách ngay suất diễn đầu tiên, góp phần đẩy tên tuổi bộ đôi Linh Tâm – Cẩm Thu trở thành ngôi sao. Thuở nhỏ, Linh Tý cũng từng tham gia một vai diễn trong vở tuồng và rất được khán giả yêu mến.
An Nhiên
Nghệ sĩ Linh Tâm: 'Tôi mất nhiều năm để vượt qua cú sốc ly hôn'
Nghệ sĩ cải lương nổi tiếng chia sẻ anh và vợ cũ - Cẩm Thu - không còn duyên nợ nhưng vẫn đồng hành trong việc chăm sóc con cái
Nhắc đến đôi nghệ sĩ Linh Tâm - Cẩm Thu, nhiều khán giả yêu cải lương vẫn tiếc nuối khi anh chị đổ vỡ hạnh phúc. Anh cảm thấy sao?
- Tôi theo đạo Phật và tin vào hai chữ duyên nợ. Khi kết hôn, tôi không bao giờ nghĩ tình cảm của tôi và Cẩm Thu sẽ "đứt gánh" giữa đường. Chúng tôi đã chung sống với nhau gần 30 năm. Nhưng chuyện đời không ai ngờ được, đến một bước ngoặt nào đó, mình sẽ không vượt qua nổi.
Đến giờ tôi vẫn nghĩ khó tìm được người phụ nữ nào hết lòng hết dạ vì chồng như Cẩm Thu.
 |
|
Nghệ sĩ Linh Tâm (phải), Cẩm Thu (thứ hai từ trái sang) và hai con chung.
|
- Anh đã vượt qua giai đoạn khó khăn của cuộc đời thế nào?
- Khi ly hôn, tôi ra khỏi nhà với hai bàn tay trắng, không mang theo mình bất cứ một tài sản nào, một đồng tôi cũng không lấy. Lúc đó, tôi nghĩ điều mà đàn ông mang lại cho phụ nữ chính là hạnh phúc. Tôi lại không làm được việc đó cho vợ nên tôi phải có trách nhiệm cuộc sống của vợ. Tài sản kiếm được kha khá, tôi để lại cho Cẩm Thu nuôi dưỡng các con.
Về phần mình, tôi mất nhiều năm để vượt qua cú sốc tan vỡ. Tôi nhận ra thời gian là phương thuốc thần kỳ giúp ta nguôi ngoai nỗi đau. Ngày xưa chúng tôi sống với nhau là vợ chồng. Giờ chia tay cả hai vẫn là bạn bè và cùng nhau chăm sóc con chung.
- Hôn nhân tan vỡ tác động thế nào đến chuyện anh sang Mỹ định cư?
- Đó chỉ là một phần nguyên nhân. Trước khi gia đình tan vỡ, tôi đã nghĩ đến việc sang Mỹ hoạt động vì có thể đem nghệ thuật cải lương giới thiệu cho nhiều người biết đến. Tôi không muốn bị giới hạn việc diễn xuất quanh quẩn ở Việt Nam nên đã tận dụng cơ hội tìm hiểu nhiều điều mới và lưu diễn khắp nơi. Mặc dù khi ấy ở Việt Nam, tôi thuộc dạng nghệ sĩ nhiều show và kiếm được thu nhập ổn định.
 |
|
Linh Tâm - Cẩm Thu gắn bó với nhau gần 30 năm trước khi ly hôn.
|
- Cuộc sống hiện tại của anh thế nào?
- Tôi đã có gia đình riêng. Bà xã là người miền Tây và thích nghe tôi hát từ khi cô ấy mới 10 tuổi. Tôi gặp vợ thứ hai ở Mỹ trong giai đoạn thấy cần tạo lập cho mình một cuộc sống mới. Chúng tôi sinh hai bé gái xinh xắn. Hai đứa con của tôi với Cẩm Thu cũng rất yêu thương những đứa em này.
Ở Mỹ, tôi và vợ cũ thường xuyên tái ngộ trên sân khấu. Chồng hiện tại của cô ấy cũng rất thích cải lương.
- Anh và vợ cũ có kế hoạch thế nào để giúp con trai Linh Tý tham gia chương trình "Sao nối ngôi"?
- Khi ban tổ chức chia sẻ nội dung chương trình, tôi cảm thấy hứng thú. Đây là dịp gia đình hội ngộ, thể hiện những điều thầm kín trên sân khấu thông qua nghệ thuật. Tôi và Cẩm Thu bàn bạc kịch bản, hỗ trợ cho con thể hiện tài năng. Chúng tôi có một chút thiệt thòi so với những gia đình khác là ở quá xa nên không có nhiều thời gian luyện tập cùng Linh Tý.
 |
|
Nghệ sĩ Linh Tâm.
|
- Anh nổi tiếng ở lĩnh vực cải lương trong vai kép ác. Dạng vai này mang đến cho anh những kỷ niệm gì?
- Trước khi đóng vai sở khanh tôi cũng là một kép mùi. Bước ngoặt khiến tôi đến dạng vai phản diện là từ khi đóng biện lý Hạnh trong vở Ân oán giang hồ. Đây là kẻ cơ hội, lợi dụng quyền hành đổi trắng thay đen làm người vô tội trở thành tù nhân khổ sai. Sự thành công của nhân vật khiến tôi bị "chết vai" trong các nhân vật tiếp theo. Tôi toàn đảm nhận những người lừa thầy phản bạn, đại ác, sở khanh... Khán giả coi tôi trên tivi, băng nhựa rồi ghét hẳn ra ngoài đời.
Tôi nhớ lần tôi cùng anh Vũ Linh xuống Cà Mau diễn. Khi chúng tôi vào quán ăn gặp một người bán vé số, người đó mời từng khách mua trừ tôi. Vũ Linh ngạc nhiên hỏi, họ nói: "Hôm qua tôi xem thấy thằng cha ấy xô anh xuống vực thẳm, mời gì mà mời". Người bán vé số mang vận may đến người khác, đến việc đó họ không thèm trao cho tôi là biết ghét đến cỡ nào rồi.
Lúc mới sang Mỹ, tôi ở nhờ một gia đình. Họ cũng mê cải lương. Bà chủ không bao giờ xuất hiện khi có mặt tôi. Ông chủ nhà bảo mỗi lần bà ấy mở tivi lên thấy tôi là tắt. Nhiều lúc tôi bị ghét đến nỗi tủi thân. Bù lại tôi tìm được niềm vui là thể hiện vai thành công khiến người ta không phân biệt được đâu là diễn viên đâu là con người thật của mình.
- Loại hình nghệ thuật cổ truyền có đất sống như thế nào ở hải ngoại?
- Tình hình nghệ thuật tuồng cổ ở hải ngoại cũng khó khăn như Việt Nam vì không có sân khấu biểu diễn. Những ai đam mê sẽ quy tụ một nhóm năm đến sáu người, xây dựng vở phục vụ cho một số khán giả. Tại Mỹ, việc tìm kép, đào thì dễ nhưng tướng sĩ, binh lính thì ngược lại vì ai cũng muốn hát chính cả.
Người ta nói "văn ôn, võ luyện", hát cải lương cũng vậy, phải tập nhiều giọng mới hay, diễn mới tốt. Tôi tự làm phòng thu riêng ở nhà luyện giọng và là nơi để anh em nghệ sĩ Việt Nam giao lưu. Sinh sống ở xứ người, tôi may mắn gặp những khán giả ái mộ mình từ lúc xưa nên cũng không gặp khó khăn gì nhiều.
|
Linh Tâm tên thật Võ Văn Tâm. Từ năm bảy tuổi, nghệ sĩ được cậu ruột là nhạc công dạy làm quen với đờn ca tài tử. Giọng ca khỏe khoắn, vẻ điển trai của cậu bé Tâm khiến nghệ sĩ Ánh Loan - cựu diễn viên đoàn Kim Chưởng - chú ý. Bà nhận Văn Tâm làm con nuôi, đặt nghệ danh là Linh Tâm và hết lòng truyền dạy nghề hát cho anh. Tình yêu với nghề diễn bắt đầu từ đó, đến một ngày đam mê nghề hát đủ lớn, anh cãi lời bố mẹ, kiên quyết không theo học ngành luật mà rẽ sang làm diễn viên của Đoàn Văn công An Giang.
Đến khi được mời về đoàn Sông Hàn, đóng cặp với Cẩm Thu, tên tuổi của Linh Tâm thực sự tỏa sáng. Anh nổi tiếng ở vai phản diện trong các vở: Giũ áo bụi đời, Đèn khuya, Tướng cướp Bạch Hải Đường, Người không cô đơn...
Đầu thập niên 1980, Linh Tâm - Cẩm Thu là một trong những cặp đào kép tạo nên cơn sốt vé ở các điểm diễn miền Tây. Họ kết hôn năm 1982, gắn bó với nhau gần 30 năm thì chia tay.
Tâm Giao
|
Nguồn: cailuongvietnam.com