NS Văn Chung và Hương Huyền trong ngày mừng đại thọ 90 tuổi của NS Văn Chung

Nhiều nghệ sĩ cho biết buổi tiệc diễn ra trong không khí nghệ sĩ hướng đến ngày Giỗ Tổ sân khấu Việt Nam được tổ chức tại thành phố Fountain Valley, California – Mỹ. Các nghệ sĩ đã đến chúc thọ nghệ sĩ lão thành Văn Chung, trong đó có nghệ sĩ Phượng Liên, Ngọc Đáng, Hương Huyền, Tuấn Châu, Philip Nam, Cẩm Thu, Linh Tâm, Thanh Thanh Tâm, đạo diễn cải lương Xuân Phước, soạn giả Hương Sỹ Nhân, danh hài Bảo Quốc, NS Hồng Loan….

NS Văn Chung, Tuấn Châu, Hương Huyền và Phượng Liên

Danh hài Bảo Quốc bộc bạch: "Thật may mắn khi năm nay sinh nhật NS Văn Chung đúng vào dịp anh em nghệ sĩ đang định cư tại Mỹ chào đón ngày Truyền thống sân khấu VN, các thế hệ nghệ sĩ sân khấu và ca nhạc định cư tại quận Cam đều xem anh Bảy Văn Chung như hiện thân của Tổ nghề. Đại thọ 90 tuổi của anh, với bề dày hơn 70 năm gắn bó với nghệ thuật là một tấm gương lao động nghệ thuật để con cháu làm nghề noi theo. Sức ảnh hưởng của anh Bảy rất lớn đối với thế hệ nghệ sĩ trẻ gắn bó với sân khấu cải lương trên đất Mỹ".

NS Văn Chung và NS Hương Sỹ Nhân, NS Tuấn Châu, NSƯT Ngọc Đáng

NSƯT Vũ Luân cho biết, dù nghệ sĩ Văn Chung tuổi cao sức yếu nhưng vẫn miệt mài gắn kết với các thế hệ nghệ sĩ trong nhiều chương trình. Nhất là những đêm diễn đờn ca tài tử, ông nói chuyện về những điệu thức, nhạc cụ nhằm giúp giới trẻ hiểu hơn về cội nguồn dân tộc.

"Chúng tôi nhận được từ ông sự động viên tinh thần rất lớn. Hầu hết các vở tuồng cải lương xưa, khi chúng tôi tái dựng theo yêu cầu của khán giả thì đều có sự cố vấn nghệ thuật của bác bảy" – NSƯT Ngọc Đáng tâm sự.

Các nghệ sĩ hải ngoại trong ngày Truyền thống sân khấu VN và mừng thọ NS Văn Chung

Được biết, trong tháng 10 này, chương trình Cổ nhạc phương Nam sẽ giới thiệu đến khán giả kiều bào các vai diễn nổi tiếng của nghệ sĩ Văn Chung: "Khách sạn Hào Hoa", "Tiền rừng bạc biển", "Thảm kịch tuổi xanh"….cùng với sự hỗ trợ diễn xuất của các nghệ sĩ: Phượng Liên, Tuấn Châu, Linh Tâm, Cẩm Thu, Philip Nam, Vũ Luân, Ngọc Huyền…

NS Văn Chung và các NS dâng hương trong ngày Truyền thống sân khấu VN

Văn Chung: Cười cho quên cay đắng

Cuộc hôn nhân của Văn Chung và “đệ nhất đào thương” Thanh Hương đổ vỡ khi cô đào này diễn cặp với nghệ sĩ Hùng Minh. Văn Chung bèn chuyển sang diễn hài, mượn tiếng cười để vượt qua nỗi đau…

Bước vào nghề với mơ ước làm kép chính, giọng ca của nghệ sĩ (NS) Văn Chung (tên thật là Quách Văn Chung, SN 1928, tại Sài Gòn) thời trai trẻ rất mùi mẫn. Năm 1948, ông tham gia Việt Nam Cổ nhạc Đoàn của Đài Phát thanh Pháp Á. Thính giả mê cải lương thời đó lập tức chú ý đến giọng ca của Văn Chung và “đệ nhất đào thương” Thanh Hương, con gái NSND Năm Châu và NS Tư Sạng.
Ngậm đắng nuốt cay
Năm 1952, từ mối duyên hát chung trong đài, hai người yêu nhau rồi tiến đến hôn nhân. Cặp NS Văn Chung - Thanh Hương được các hãng Pathé, Asia, Hoành Sơn mời thu thanh nhiều bộ dĩa nguyên vở tuồng và hàng loạt bài vọng cổ. Sau đó, ông được cha vợ thu nhận vào Đoàn Việt kịch Năm Châu. Thoạt tiên, Văn Chung chỉ được giao vai phụ, về sau, diễn các vai kép trẻ do cha vợ viết để lăng xê con rể.

Nghệ sĩ hài Văn Chung và vợ

Năm 1955, để khẳng định tên tuổi, Văn Chung quyết định sang đoàn khác. Ông và NS Thanh Hương về cộng tác với Đoàn Thanh Minh. Đây là giai đoạn ông được báo giới Sài Gòn khen ngợi vì sự phấn đấu vượt bậc, tạo được uy tín cho nghề nghiệp.
Năm 1957, Văn Chung được mời về hát chính trên sân khấu Đoàn Kim Chưởng và nổi tiếng với vai người tình của Kiều Mộng Liên - Thanh Hương đóng trong tuồng Nhặt cánh mai vàng (soạn giả Thu An). Một năm sau, NS Thanh Hương sinh con gái đầu lòng. Năm 1960, vợ chồng ông rời Đoàn Kim Chưởng và lập gánh hát Thanh Hương - Văn Chung.

“Gánh hát chúng tôi đi đến đâu cũng được bà con khán giả yêu thích. Song, nghiệp làm bầu quá nặng nề, những chuyện đắng lòng sau tấm màn nhung đã khiến tôi choáng váng. Năm 1961, khi gánh hát diễn tại Hậu Giang, NS Hùng Minh diễn cặp với Thanh Hương, dẫn đến việc hôn nhân của chúng tôi đổ vỡ... Gánh hát tan đàn xẻ nghé, Thanh Hương gửi con gái cho người cô thứ ba nuôi dưỡng, bỏ đi cùng Hùng Minh lập gánh Hùng Minh - Thanh Hương” - Văn Chung chua chát.

NS Văn Chung và Kiều Mai Lý trong live show NSƯT Bảo Quốc tại Mỹ năm 2009

Ngậm đắng nuốt cay, Văn Chung trở về Sài Gòn gia nhập Đoàn Dạ Lý Hương. “Lúc này, hai kép trẻ là Hùng Cường và Dũng Thanh Lâm đang nổi. Để có thể tồn tại và vượt qua nỗi đau buồn từ chuyện gia đình, tôi được soạn giả Nguyễn Phương đề nghị diễn vai hài lẳng trong tuồng Tiền rừng bạc biển do ông sáng tác. Từ đó, tôi chuyển qua diễn hài” - Văn Chung nhớ lại.
Muốn xóa niềm đau
Trong một lần sang Mỹ, trò chuyện với NS Văn Chung tại hậu trường rạp SAC ở miền Nam California, tôi được nghe ông giải thích thêm về bước ngoặt này. “Khi chuyển sang diễn hài, tôi muốn đời mình lạc quan hơn, xóa đi những niềm đau riêng. Có lúc tôi hận đời sao đen bạc, cuộc hôn nhân hạnh phúc bỗng chốc như đàn lạc điệu. Mỗi đêm, tôi đem tiếng cười đến cho khán giả để giúp mình thêm trẻ trung, yêu đời” - ông tâm sự.

NS Văn Chung để lại nhiều dấu ấn trên sân khấu Dạ Lý Hương qua các vở diễn chung với những danh ca: Út Trà Ôn, Hùng Cường, Dũng Thanh Lâm, Hữu Phước, Thành Được, Út Hiền… Dù chuyển sang diễn hài nhưng ông vẫn ca vọng cổ, bài bản cải lương. So với các danh hài Tùng Lâm, Thanh Hoài, La Thoại Tân, Xuân Phát… thời đó, Văn Chung có phần vượt trội vì biết ca lẫn diễn.

NS Văn Chung giới thiệu với khán giả kiều bào đêm vinh danh soạn giả Viễn Châu

“Nghịch cảnh đẩy đưa nên tôi sống với duyên hài cho đến giờ. Thêm nữa, khi biết không thể sánh với những kép trẻ về mặt sắc vóc, hình thể lẫn giọng ca, tôi phải có bước đột phá. Giữa lúc sân khấu Sài Gòn có nhiều danh hài, tôi buộc phải tìm nét riêng. Vậy là tôi sáng chế ra cách diễn khác lạ và được khán giả tặng biệt hiệu hề dê và hề té” – Văn Chung nhớ lại.
Trở thành danh hài từ giữa thập niên 1960, Văn Chung còn thành công ở lĩnh vực phim ảnh khi đóng những vai hề trong các bộ phim: Lệnh bà xã, Triệu phú bất đắc dĩ, Con ma nhà họ Hứa...
Ao ước live show cuối đời
Cuối thập niên 1960, danh hài Văn Chung đi thêm bước nữa. Vợ của ông là con gái một doanh nhân, vì mê duyên hài của Văn Chung mà chấp nhận theo ông nâng khăn sửa túi. Cuộc tình muộn nhưng chung thủy và mặn nồng đã kéo dài gần 40 năm nay.

Hiện ông bà đang sống tại TP Westminster - miền Nam California (Mỹ). “Nhờ bà nhà mà tôi trẻ lâu, có sức khỏe. Vợ chồng tôi đi đâu cũng có nhau, không bao giờ lớn tiếng. Từ ngày qua Mỹ đến nay, tôi được thường xuyên ăn món ăn Việt, không thiếu thứ gì, cũng nhờ bà ấy” - ông cảm động.

NS Văn Chung và NS Phượng Liên trong vở Bên cầu dệt lụa diễn tại Mỹ năm 2010

NS Văn Chung năm nay đã 84 tuổi. Ở tuổi này, hiếm ai còn đứng trên sân khấu biểu diễn. Thế nhưng, từ ngày sang Mỹ định cư đến nay đã gần 20 năm, ông chỉ sống bằng nghề hát. Không chỉ đắt sô diễn hài, ông còn được nhiều hãng băng dĩa tại Mỹ mời quay hình. Hết diễn xuyên bang ở Mỹ, ông lại bay  sô sang Paris - Pháp, Toronto và Montréal - Canada…

“Ở Mỹ, tôi diễn hài thâm niên nên NS hài nào trong nước qua cũng diễn với tôi. Tôi về thăm quê nhà đã 28 lần rồi. Giờ đây, tôi chỉ mong sao về nước thực hiện được một live show cuối đời” - NS Văn Chung ao ước.

Sống với trái tim “sắt” NS Phượng Liên cho biết có lần đi diễn ở Mỹ, bà và NS Văn Chung làm thủ tục ở sân bay. Đến lượt NS Văn Chung, bỗng dưng chuông báo động reo vang làm hàng trăm hành khách hốt hoảng. Hải quan sân bay lập tức chặn Văn Chung lại nhưng kiểm tra khắp người ông vẫn không phát hiện được mảnh kim loại nào. Khi đó, Văn Chung mới chỉ vào ngực trái và đưa ra giấy xác nhận của bệnh viện… Thì ra, cách đây 12 năm, căn bệnh tim ngỡ đã cướp đi mạng sống của NS Văn Chung trên đất Mỹ. Khi phẫu thuật, các bác sĩ đã đặt vào ngực ông một thiết bị hỗ trợ tim bằng kim loại. Do vậy, hễ đi máy bay là ông phải mang theo giấy xác nhận của bệnh viện để làm thủ tục hải quan.

Bài và ảnh: THANH HIỆP