NSƯT Ngọc Đáng và nhạc sĩ Hoàng Phúc trong chương trình Cổ nhạc phương nam tại Mỹ

Sang Mỹ định cư cách đây 5 năm, nghệ sĩ Ngọc Đáng với bề dày kinh nghiệm diễn xuất, được sự thương yêu của khán giả kiều bào vẫn tiếp tục được các bầu sô ưu ái, mời vào đủ dạng vai, yểm trợ cho #nghesi# trẻ. Bà được nhận định là #nghesi# "rộng đường xài" (vai trẻ, già, hiền, ác... cũng có thể hoàn thành tốt - PV) hiếm có của #sankhau# Việt.

“Để diễn vai lão, tôi chỉ cần hơi thở khó nhọc, ca với phong cách nói trong ca, ca trong nói. Khi diễn vai thiếu nữ, tôi chọn cách đi đứng yểu điệu, thướt tha. Với năng khiếu nhập vai nhanh chóng cộng với kinh nghiệm tích lũy được, khi nhận kịch bản, nghiên cứu kỹ tôi có thể thăng hoa ngay trên sàn tập” – #nghesi# Ngọc Đáng chia sẻ. Bà cho biết thêm giờ đây bất cứ vai đào mụ, đào võ, đào tính cách..., thậm chí em bé 14 tuổi bà cũng có thể "cưa sùng làm nghé" vào vai ngọt.

NSƯT Ngọc Đáng và các NS Kim Tiểu Long, Phương Hồng Thủy, Linh Tâm tại Mỹ

Hiện trên đất Mỹ, #nghesi# Ngọc Đáng gắn bó với chương trình Cổ nhạc phương Nam do #nghesi# Tuấn Châu tổ chức hằng tuần, nhằm giới thiệu đến khán giả kiều bào nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ và phân tích sâu rộng hơn về cải lương, những vở diễn đã từng vang bóng một thời. Bà và các #nghesi#: Văn Chung, Tuấn Châu, Hương Huyền, nhạc sĩ Hoàng Phúc…gần như là những trụ cột của chương trình này.

Trước đây, Ngọc Đáng còn làm công việc trực điện thoại tại thẩm mỹ viện của #nghesi# Thanh Kim Mỹ (dâu của #nghesi# Đức Minh), nay bà chỉ chú tâm cho nghệ thuật. “Chương trình Cổ nhạc Phương Nam và nhiều #sankhau# #cailuong# tại hải ngoại bắt đầu chú ý đến việc dàn dựng trọn vở #cailuong#, khán giả kiều bào rất thích. Chúng tôi còn có trách nhiệm tiếp tục dìu dắt các diễn viên cải lương trẻ đến với bộ môn này nên công việc khá nhiều. Các #dienvien# trẻ đam mê và có tâm huyết nhưng để ca diễn tốt phải học nhiều” – NSƯT Ngọc Đáng tâm sự.

NSƯT Ngọc Đáng được khán giả yêu thích qua nhiều vai diễn trên #sankhau# #cailuong# tuồng cổ

NSƯT Ngọc Đáng và Linh Tâm trong một vở tuồng lịch sử VN

Nghệ sĩ Ngọc Đáng xuất thân trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, bà là con của hai #nghesi# tiền bối: Tư Minh và Ngọc Xứng - Chuyên hát #cailuong#Hồ Quảng.

“Tôi được ba má dạy, làm nghệ thuật đừng mong đứng mãi trên đỉnh cao danh vọng mà có khi xuống rất thấp. Đó là quy luật không chỉ của nghề hát. Vì thế, ngay từ nhỏ, họ đã giúp tôi học tất cả các loại vai từ chính đến phụ, từ cô công chúa kiêu sa cho đến tì nữ. Đa dạng như thế để khi không còn làm đào chính, trung tâm vở diễn, tôi vẫn có thể tỏa sáng ở vai phụ và chấp nhận vị trí thấp với niềm vui chứ không phải sự lo lắng, trăn trở" - Ngọc Đáng tâm sự.

Bà kể thêm năm 15 tuổi đã là đào chính trên #sankhau# đoàn Thanh Bình - Kim Mai của ông bà bầu Bảy Huỳnh - Ngọc Hương. Lúc đó, ông bầu Bảy Huỳnh cộng tác với ông bầu Tư Lù lập ra bốn gánh hát mang tên Thanh Bình – Kim Mai 1, 2, 3, 4. Các #nghesi# trẻ: Đức Lợi, Bạch Mai, Thanh Bạch và Ngọc Đáng là bốn đào kép chính của đoàn hát Thanh Bình - Kim Mai 1 hát thường trực tại đình Nhơn Hòa - Cầu Muối.

Năm 1990, Ngọc Đáng về đoàn #cailuong# Sông Tiền, diễn với #nghesi# Trọng Nhân. Năm đó, tại Hội diễn Sân Khấu Cải Lương Chuyên nghiệp toàn quốc, trên #sankhau# đoàn Sông Tiền, bà đã đoạt Huy Chương Vàng với vai Giáng Thu trong vở “Đừng quên kỷ niệm”.

Trong liveshow chủ đề ''Nghệ sĩ Ngọc Đáng - 40 năm son sắt với nghề", bà từng hạnh phúc trong vòng tay khán giả, biểu diễn ca cảnh “Chung Vô Diệm gồm thâu lục quốc'' bên cạnh các #nghesi# tài danh: Ngọc Giàu, Thanh Loan, Thanh Thế, Xuân Yến, Bạch Mai, Bo Bo Hoàng...

NSƯT Ngọc Đáng (vai bà Hai Hương) và NS Tuấn Châu (vai Võ Minh Thành) trong vở Đời cô Lựu

Ngọc Đáng mong có cơ hội về nước tham gia các đêm vinh danh những #nghesi# đã có nhiều cống hiến cho sự nghiệp văn học nghệ thuật nước nhà, nhất là #tacgia# Trần Hữu Trang.

Nữ #nghesi# Ngọc Đáng sanh năm 1949 tại Saigon, con của hai #nghesi# tài danh sĩ Tư Minh và Ngọc Xứng, chuyên hát #cailuong# tuồng Tàu, #dienvien# của đoàn hát Phụng Hảo của bà Phùng Há.

Nữ #nghesi# Ngọc Đáng theo cha mẹ sống trong gánh hát từ thơ ấu, năm cô 13 tuổi, Ngọc Đáng đã được cha mẹ dạy ca dạy hát. Nên biết là cha cô, #nghesi# Tư Minh thuộc về lớp #nghesi# tiền phong như các #nghesi# Ba Thâu, Ba Sanh, Năm Thiên, Văn Lâu, Tám Lắm, Bảy Huỳnh, Bảy Khải, mẹ của Ngọc Đáng là #nghesi# Ngọc Xứng đồng một thời #dienvien# tên tuổi với các nữ #nghesi# Ngọc Hương, Ngọc Hải, Ngọc Trâm, Sáu Ngọc Sương, Tường Vi… Nên chỉ sau hai năm học nghệ do chính cha mẹ ruột truyền dạy mà không qua một trường lớp nghệ thuật nào, năm 15 tuổi,( 1964 ) Ngọc Đáng đã là một #dienvien# chánh trên #sankhau# đoàn hát Thanh Bình - Kim Mai của ông bà bầu Bảy Huỳnh - Ngọc Hương tại rạp hát Cầu Muối, Cầu Ông Lãnh Saigon.

Lúc đó ông Bầu Bảy Huỳnh cộng tác với ông Bầu Tư Lù lập ra bốn gánh hát mang tên Thanh Bình – Kim Mai 1, 2, 3, 4. Các #nghesi# trẻ Đức Lợi, Bạch Mai, Thanh Bạch và Ngọc Đáng là bốn #dienvien# chánh của đoàn hát Thanh Bình - Kim Mai 1 hát thường trực tại đình Nhơn Hòa - Cầu Muối. Ngọc Đáng cũng từng hát chung #sankhau# Thanh Bình – Kim Mai với hai nữ #nghesi# tài danh Kim Thanh và Bích Loan.

Hồi đó nữ #nghesi# mới xuất thân trong nghề hát, nếu không phải là con cái hay là người trong thân tộc của ông bà bầu gánh hát thì khó mà được ông bà bầu giao cho thủ các vai hát đào chánh, trừ trường hợp người nữ #nghesi# đó phải thật là xuất sắc, vừa đẹp vừa ca hay hát giỏi, khi xuất hiện trên #sankhau# thì nữ #nghesi# đó có sức thu hút mãnh liệt, làm tăng doanh thu, có lợi cho bầu gánh hát. Ngọc Đáng chính là một #nghesi# đặc biệt có sức thu hút khán giả, cô sáng chói trên #sankhau# như một ngôi sao rực sáng giữa vùng trời nghệ thuật trong nữa thập niên 60.

Nữ #nghesi# trẻ Ngọc Đáng rất đẹp, da trắng, mủi thẳng, mắt sáng, nụ cười thật là duyên dáng, giọng ca trong trẻo hơn hết trong nữ ngũ hổ tướng, nhất là vóc người thon đẹp với động tác hồ quảng dễ thương, nữ #nghesi# Ngọc Đáng đã là thần tượng làm say mê biết bao khán giả mộ điệu. Nữ #nghesi# Bạch Mai là #nghesi# bậc đàn chị, nghệ nghiệp và khả năng diễn xuất rất hay nhưng cô cũng phải chịu nhường một phần về nhan sắc và duyên dáng của nữ #nghesi# Ngọc Đáng.

Năm 1973, Ngọc Đáng hát cho đoàn hát Minh Tơ, được #nghesi# Thanh Tòng rèn luyện tay nghề thêm vững chắc. Đoàn Minh Tơ hát thường trực tại rạp Long Phụng ở số 234 đường Gia long cũ( nay không biết là tên đường gì).

Ngọc Đáng nổi danh qua các vai Mạnh Lệ Quân, Đào Tam Xuân, Lưu Kim Đính, Lý Thần Phi, Bàng Quí Phi, Tiêu Anh Phụng…Đây là những vai chánh trong các tuồng Tàu được xem là những tuồng kinh điển vì trong các tuồng đó có những lớp diễn mẫu mực đòi hỏi #nghesi# phải được truyền nghề một cách có căn bản. Ví dụ tuồng Lưu Kim Đính giải giá Thọ Châu thì có lớp hát Sát Tứ Môn Thành rất khó hát.

Tuồng Đào Tam Xuân và Tiêu Anh Phụng có lớp hát loạn trào, vũ đạo chạy gối và múa kiếm khi loạn trào cũng phải tập rất công phu. Tuồng Mạnh Lệ Quân lúc bị thoát hài hay lớp dạo huê viên với vua cũng là những lớp khó hát. Nữ #nghesi# Ngọc Đáng được chân truyền của cha mẹ là đôi #nghesi# tuồng cổ nổi tiếng, sau được thêm sự chỉ bảo của #nghesi# Thanh Tòng nên nữ #nghesi# Ngọc Đáng trở thành một #nghesi# xuất sắc và có những vai diễn để đời qua các vở kể trên.

Sau năm 1975, Nghệ sĩ Ngọc Đáng về tỉnh Long Xuyên, gia nhập đoàn #cailuong# tuồng cổ Khánh Hồng – An Giang, hát cặp với nam #nghesi# Vũ Linh. Trong nhiều năm liền, Vũ Linh và Ngọc Đáng là đôi #dienvien# được khán giả ưa thích nhất ở các tỉnh miền Hậu Giang.

Cũng có lúc nữ #nghesi# Ngọc Đáng được mời hát cho đoàn hát Hương Lúa Mới của Bầu Quới ở Chợ Mới An Giang, trong đoàn hát có #nghesi# Minh Vương, Thanh Tú, Trang Bích Liểu, Minh Kỳ và hề Phú Quí.

Năm 1988 – 1990, Ngọc Đáng hát cho đoàn #cailuong# Nha Trang, sau đó trở về hát lại cho đoàn #cailuong# tuồng cổ Minh Tơ.

Được đào luyện trong nghề hát tuồng cổ, Ngọc Đáng hát tuồng Tàu, tuồng Hồ Quảng rất hay, đến tuổi trung niên, cô chuyển qua hát các vai dàn bao cũng thành công xuất sắc. Khán giả còn nhắc Ngọc Đáng rất sang trọng và oai nghiêm trong vai Ngô Quốc Thái tuồng Lưu Bị Cầu Hôn Giang Tả, vai Cố Mẫu trong tuồng Thái Hậu Dương Vân Nga, vai Lý Thần Phi trong tuồng Xử Án Bàng Quí Phi.

Chỉ xem ba vai Ngô Quốc Thái trong tuồng Lưu Bị Cầu Hôn Giang Tả, vai Cố Mẫu trong Thái Hậu Dương Vân Nga và vai Lý Thần Phi trong tuồng Xử Án Bàng Quí Phi do nữ #nghesi# Ngọc Đáng thủ diễn đủ thấy tài nghệ bậc thầy của cô trên #sankhau# #cailuong# tuồng cổ, #cailuong# dã sử và #cailuong# Hồ Quảng.

Đóng vai ba bà mẹ vua trong ba tình huống khác nhau, ba loại hình nghệ thuật khác nhau, nữ #nghesi# Ngọc Đáng biểu hiện thật là tài tình tâm trạng và lòng thương con của mỗi bà mẹ vương giả, kết nối tình thương con đúng mực theo nhiệm vụ của bậc mẫu nghi thiên hạ ,với lòng tôn trọng luật nước hơn tình nhà, dù phải ép bụng chịu nỗi đau để xử phạt con (vai Lý Thần Phi) thì người mẹ qua cách thể hiện của Ngọc Đáng vẫn làm cho khán giả rơi nước mắt vì thông cảm được nỗi đau của bà. Tôi nghĩ là qua cách thể hiện tính cách của ba bà mẹ vua trong ba loại hình #sankhau# của Ngọc Đáng, trường #sankhau# có thể lấy đó làm bài mẫu để tập cho các dìễn viên thế hệ #nghesi# sau này.

Đến những năm tuồng Tàu bị cấm hát thì Ngọc Đáng chuyển qua hát các vai mụ, tuồng xã hội Việt Nam, cô cũng thành công một cách dễ dàng. Nữ #nghesi# Ngọc Đáng nhận được huy chương vàng Hội Diễn Cải lương chuyên nghiệp toàn quốc trong vai Trần Bá Mẫu trong vở tuồng Rừng Thần năm 1982, đến năm 1990, Ngọc Đáng lại chiếm được huy chương vàng thứ hai trong hội diễn #cailuong# chuyên nghiệp qua vai Giáng Thu, tuồng Đừng Quên Kỷ Niệm.

Nữ #nghesi# Ngọc Đáng khi hát tuồng xã hội thì hoàn toàn thể hiện được nhân vật tuồng xã hội, không có chút nào lai tạp hay vướng thói quen khoa tay múa chân như trong nghệ thuật hát Hồ Quảng hay tuồng Tàu. Cô có giọng hát tốt, ca cổ nhạc hay như các #nghesi# được đào luyện trên #sankhau# #cailuong# tuồng xã hội. Ngọc Đáng có được ưu thế về nhan sắc, khi cô hát các vai bà mẹ, vai một bà hội đồng hay một người đàn bà nhà giàu có ở thôn quê, Ngọc Đáng có cái đẹp của một người đàn bà ở các miền sông nước Hậu Giang, một vẽ đẹp đằm thắm, mộc mạc, phong thái chững chạc, nhân hậu. Khi vào một vai một bà quê mùa nghèo khó, Ngọc Đáng cũng hóa trang một cách sạch sẽ, tươm tất, không tạo cho khán giả một sự thương hại hay khinh thường, trái lại Ngọc Đáng vô vai một người nghèo nhưng vẫn tự trọng, có nhân cách khiến cho khán giả có một cảm giác thân thương, đồng cảm.

Nhờ khả năng hát được nhiều vai nên nữ #nghesi# Ngọc Đáng được mời thu vidéo #cailuong# rất nhiều tuồng. Khán giả thấy cô có mặt trong các tuồng như Tấm Cám ( vai Son), tuồng Gánh Nặng Giang Sơn, vai Hùng Đổ Vương, tuồng Xử Án Bàng Quí Phi, vai Lý Thần Phi, tuồng Thần Đồng Lưu Minh Châu, vai Thừa tướng phu nhân, tuồng Thái Hậu Dương Vân Nga, vai Cố Mẫu, tuồng Lưu Bị Cầu hôn Giang Tả, vai Ngô quốc Thái, tuồng Chiếc Hổ Phù, vai Bà Ất, tuồng Mạnh Lệ Quân, vai Mạnh phu nhơn, tuồng Nổi Oan Hoàng Hậu, vai Nhũ Mẫu, tuồng Nửa đêm chợt tỉnh vai vợ Ba Lực, tuồng Đoạn trường vai Bà Hội…

Một #nghesi# có khả năng hát nhiều loại vai, có giọng ca tốt, có sắc vóc đẹp như Ngọc Đáng, theo Nguyễn Phương nghĩ nếu như cô được sanh ra trước chừng ba đến năm năm, thì tôi tin là Ngọc Đáng thế nào cũng có tên trong số các #nghesi# tranh giải Thanh Tâm, giải #dienvien# triễn vọng của ký giả Trần Tấn Quốc. Hồi đó các ký giả trong Ban Tuyển Chọn của giải Thanh Tâm chỉ chú trọng đến các #nghesi# #cailuong#, bỏ quên các #nghesi# #cailuong# tuồng cổ và Hồ quảng. Các #nghesi# Đức Lợi, Ngọc Đáng, Bạch Lê, Phượng Mai cho thấy là #nghesi# Hồ quảng cũng có khả năng diễn xuất sắc các vai tuồng #cailuong# xã hội, đáng được lưu tâm khen thưởng như các #dienvien# #cailuong# khác.

Nghệ sĩ Ngọc Đáng có cuộc sống ổn định nên nghĩ đến việc hát gây quỷ giúp các bạn #nghesi# và đồng bào nghèo yếu neo đơn hay gặp thiên tai hỏa hoạn. Ngọc Đáng luôn có mặt trong các nhóm #nghesi# làm việc từ thiện đó.

Ngọc Đáng có hai con không theo nghề hát của mẹ. Các cháu làm việc ở xí nghiệp nhưng rất yêu mẹ và tôn trọng nghề nghiệp của mẹ.

SG Nguyễn Phương