Nghệ sỹ cũng là một con người. Có tình cảm và hỉ nộ ái ố. Những mối tình trôi qua trong đời, chị Nga cũng nghe nhiều theo sự sắp bày của Má (bà Bầu Thơ).Chị và anh Thành Được là một cặp tình nhân đẹp trên sân khấu nhưng trong đời thường nhiều sóng gió do tính tình cả hai không hợp nhau.Tình yêu ngoài chuyện hy sinh còn cần hai tâm hồn đồng cảm.Chia tay anh Thành Được đối với một người con gái hiền lành sống hết lòng cho tình yêu như chị là điều không hề đơn giản, anh Thành Được cũng vậy! Rất yêu thương chị nhưng khó lòng hòa hợp vì bản tính anh rất là bay bướm, qua loa…Những tháng ngày chị Nga chia tay anh Thành Được, Má Thơ đưa chị qua đoàn Thanh Minh- Thanh Nga 2( tức là đoàn Dạ Minh Châu), Tuyền là người thay chị đóng cặp với anh Thành Được trong những vở diễn mà chị Nga đã diễn. Anh Thành Được rất buồn bã…Chị Nga cũng đau khổ!.Nhưng thà một lần đau khổ còn hơn day dứt cả cuộc đời…

Lập gia đình và cuộc hôn nhân tan vỡ với người đàn ông tên Mẫn. Chị Nga càng buồn bã nhiều hơn.

Chính tình yêu nghệ thuật và tình yêu thương Má và các em đã giúp chị vững vàng vượt qua bao sóng gió!Giai đoạn này, chị xuất ngoại liên tục để diễn cải lương và chính trong những lần xuất ngoại sang Lào, Nhật, Pháp..,chi đã có dịp gần gũi và hiểu hơn về anh Lân …

Chị và anh Lân yêu nhau và được sống cùng nhau cũng phải qua nhiều sóng gió, nhiều thử thách để cùng nhau tạo dựng hạnh phúc gia đình đơn sơ, mộc mạc và nếu không thể nói là rất nghèo. Có ai hình dung một diễn viên nổi tiếng như chị lại nghèo không?Có đó!Chị rất nghèo về kinh tế nhưng rất giàu về tình cảm…Những năm chị ở đỉnh của vinh quang với mức lương là từ 10 đến 20 đồng nhưng anh và chị rất hạnh phúc.Tình yêu của họ vượt qua biết bao sóng gió và định kiến để đến được với nhau, cùng chung tay xây dựng gia đình.Anh Lân đến với chị lúc anh trắng tay không còn của cải gì cả, nhưng anh lại là một người đàn ông rất mực thương cô vợ nghệ sỹ của mình.Anh thương và thông cảm nghề nghiệp của chị, rất ân cần động viên và khuyến khích chị an tâm theo nghề.Chị Nga cũng vậy, chị cũng rất thương anh.Đối với chồng chị nghĩa tình sâu nặng thì đối với con chị cũng rất thương yêu!Tuyền còn nhớ, có lần chị Nga nhịn ăn và hà tiện để dành tiền và mua một nhẫn hột soàn 4 ly, chị nói mua để dành sau này Cúc Cu lớn, chị sẽ dùng nó hỏi vợ cho Cúc Cu…

Sau năm 1975, Tuyền không có dịp diễn chung với chị nữa, Tuyền theo các đoàn tỉnh lưu diễn xa, hai chị em ít có dịp gần gũi nhau như trước nhưng mỗi khi về lại Sài Gòn, Tuyền đều đến thăm chị và chị Thẩm Thúy Hằng. Tuyền còn nhớ rất rõ, có một lần Tuyền mời chị Nga và anh Lân đi ăn khuya, chị em tâm sự với nhau rất nhiều về tình đời và cuộc sống…Dạo đó cô Ba Thanh Loan(một trong những người đã hướng dẫn cho chị Nga rất nhiều trên sân khấu) mới mất, chị Nga cũng rất buồn. Chị nắm lấy tay Tuyền và nói rất khẽ: “Chị sợ ngày mình phải chôn anh Lân lắm!(anh Lân lớn tuổi hơn chị Nga rất nhiều)nghĩ phải chia tay nhau chị rất buồn.Chị ao ước làm sao anh và chị cùng được chết với nhau….” .

Ngày chị Nga mất, Tuyền đang diễn ở Long Xuyên, nghe hung tin từ người em gái báo về, Tuyền tức tốc đi xe đò về Sài Gòn….Vào tới nhà xác bệnh viện Sài Gòn, lúc bấy giờ nghệ sỹ và khán giả bao kín ở ngoài…Khó khăn lắm, Tuyền mới vào được bên trong… Tuyền thấy xác chị Nga đã được trang điểm lại, gương mặt chị vẫn đẹp như đang ngủ, chị đẹp như một thiên thần trong trang phục áo dài màu đỏ.Chỉ có anh Lân, nhìn rất tội…Tuyền quá đau lòng và ngất xỉu….

Mộng Tuyền (Ảnh: Viễn Kính Studio)

Năm 1980, Tuyền trở về diễn cho đoàn Thanh Nga.Tuyền diễn những vai mà chị Nga đã đóng trước đó.Về đoàn, Tuyền nhờ chú  Nhánh(nhân viên trong đoàn) đóng một bàn thờ trang trọng tưởng nhớ chị Nga.Mỗi ngày, Tuyền nhờ chú ấy mua hoa,quả để cúng chị Nga. Tình chị em thương nhau như ruột thịt…Không khí của đoàn Thanh Minh- Thanh Nga rất buồn vì mọi người đều thường nghĩ và nhắc đến chị Nga…Dạo này bé Cúc Cu(tức Phạm Duy Hà Linh) còn quá nhỏ, nên Má Thơ dẫn theo đoàn.Cúc Cu lúc nhỏ thường hay đi theo Tuyền, nó cũng gọi Tuyền là Má Ba…có lẽ vì nó nhớ chị Nga nên mỗi khi Tuyền ngồi vào bàn trang điểm, Cúc Cu thường đứng sau lưng nhìn, rồi nó ôm cổ Tuyền hôn liên tục.Ngay cả khi Tuyền diễn, nó thường ra cánh gà đứng nhìn rất chăm chú…tội nghiệp lắm! . Có lần Tuyền còn đánh bạo xin Cúc Cu đem về nuôi, nhưng Má Thơ khóc và nói:“Làm vậy đâu được!Người ta cười Má”…Má Thơ dường như đã chết cả cuộc đời khi chị Nga ra đi…Má chỉ còn xem cuộc sống là nghĩa vụ….Khi diễn những vai chị Nga từng diễn thành công  như Quỳnh Nga, Trưng Trắc, Thái Hậu Dương Vân Nga… Tuyền không cảm thấy một áp lực gì cả, rất tự tin, lửa chị Nga đã truyền qua Tuyền và Tuyền đã nhận được huy chương vàng tại hội diễn sân khấu toàn quốc tại Hải Phòng với vai Vân trong vở “Bóng Tối Và Ánh Sáng”…

 

Lê Quang Thanh Tâm (ghi lại)

NSƯT Bạch Tuyết và kỷ niệm về Thanh Nga

Ba người phụ nữ mà tôi yêu quý nhất trong đời là mẹ, má Bảy Phùng Há và chị Thanh Nga. Đã hai người bỏ tôi ra đi, mẹ mất khi tôi tròn 8 tuổi còn chị Thanh Nga đã bỏ tôi đúng lúc tôi đang học hỏi ở chị rất nhiều.

Giấc mơ về chị vẫn luôn có trong tôi, từ ngày còn là một khán giả nhỏ. Năm 14 tuổi, tôi vẫn còn là cô học trò rất ngây thơ học ở trường Đức Trí đã len lỏi trước bao khán giả để xin một tấm hình có chữ ký Thanh Nga. Không biết có phải hữu duyên hay không mà tôi được chị Nga chú ý, chị nâng cằm tôi và hỏi: "Cưng có biết hát cải lương không?" Tôi sung sướng trả lời: "Thưa chị, em biết hát tân nhạc chút chút". Thế là chị bảo: "Em đi học cải lương đi, gương mặt này đi hát nổi tiếng lắm đó".

Đó là lần đầu tiên tôi được tiếp xúc với người nghệ sĩ mà mình yêu mến. Thật tuyệt vời, cả đêm tôi mất ngủ, cứ mơ màng nhìn thấy chị. Thời điểm đó, chị nổi tiếng lừng lẫy với các vở Người vợ không bao giờ cưới, Hoàng hậu mã nhi nương bửu... Lời khuyên của chị ngày nào đối với tôi như một định mệnh. Tôi bước vào nghệ thuật và trở thành nghệ sĩ. Năm 1963, tôi đoạt HC vàng giải Thanh Tâm cùng nghệ sĩ Ngọc Giàu, Trương Ánh Loan, Diệp Lang, Thanh Tú, Tấn Tài. Thật bất ngờ, sân khấu Thanh Minh - Thanh Nga đã quyết định dàn dựng vở Khói sóng Tiêu Tương của tác giả Hà Triều Hoa Phượng, tập hợp toàn các nghệ sĩ vừa đoạt giải nhập vai. Chị Thanh Nga vào vai tiểu thư Bàng Lộng Ngọc còn tôi đóng vai ca kỹ Thuý Mai. Ngày tập tuồng, tôi chủ động gặp chị và nhắc lại lời khuyên của chị ngày nào, đồng thời đưa ra tấm hình mà tôi gìn giữ như một báu vật. Chị ngạc nhiên và cảm động lắm rồi vuốt tóc tôi bảo: "Phải ráng lên em, phải yêu nghề, sống chết với nghề thì mới thành công, phải luôn ơn nhớ tổ nghiệp". Ngày ấy, tôi vô cùng tự hào và hãnh diện vì được diễn chung với chị, mỗi lần diễn xong tôi lại chạy vào cánh gà quan sát từng động tác, cử chỉ của Thanh Nga.

Cả trong đời thường, tôi vẫn len lén mải mê quan sát chị. Thanh Nga là người chẳng bao giờ phải ồn ào, không phải hoạt náo để bày tỏ vị trí ngôi sao lớn, chị cũng không sa vào chuyện hậu trường của bất kỳ ai nhưng đầy đủ ân cần với cả đồng nghiệp và khán giả.

Có những khoảnh khắc "thoát ly" nhân vật, tôi ngắm nhìn chị ngay trên sàn diễn, ánh mắt vời vợi, thăm thẳm như vừa mất hút lại vừa chói rực sau vừng sáng của đèn, của âm thanh... Đã mấy mươi năm rồi, trong tôi vẫn còn nguyên vẹn ánh mắt ấy.

Cái đêm chị ngã xuống và nằm lại bên chồng, để lại đứa con trai duy nhất, tôi bần thần siết chặt con vào lòng văng vẳng bên tai lời của chị: "Cưng biết hát không?... Khuôn mặt này đi hát là nổi tiếng lắm đó!".

Tự đáy lòng, tôi muốn hỏi đất, hỏi trời đã có bao giờ dự đoán về sự ra đi quá đau đớn và đột ngột này hay không? Có hay không thì chị, tài năng tạo thành biểu tượng của cái đẹp đôi khi quá mong manh rồi vỡ vụn với chính trị để hóa thành vĩnh cửu với tha nhân... Mất hoá ra còn.

Bạch Tuyết

(Theo Thế Giới Nghệ Sỹ)