Stan Lee qua đời ngày 12/11 tại Los Angeles. Tác phẩm cuối cùng ông xuất hiện trên màn ảnh với tư cách khách mời là phần tiếp theo của Avengers, ra mắt năm sau.
Giống như mọi siêu anh hùng Stan Lee tạo ra, luôn có hai con người hòa hợp - bình thường và siêu nhân, huyền thoại Marvel cũng mang trong mình hai nhân cách. Một là Stan Lee vui nhộn, công dân của thành phố New York. Và hai là Stan The Man, nhà sáng tạo của những siêu anh hùng như Spider-Man, Fantastic Four, Incredible Hulk, Iron Man, X-Men...
 |
|
Stan Lee gây dựng bản sắc cho Marvel nhờ những siêu anh hùng mang cá tính riêng.
|
Stan Lee sinh ngày 28/12/1922 tại thành phố New York trong gia đình di cư từ Romania qua Mỹ. Lớn lên giữa cuộc Đại suy thoái (Great Depression) - kéo dài từ cuối những năm 1920 tới thập kỷ 1940 - Stan Lee chứng kiến bố mình lúc nào cũng thấp thỏm nỗi lo thất nghiệp và gia đình thiếu thốn.
Vì gia đình nghèo khó, Stan Lee đi làm thêm từ sớm như nhận viết cáo phó, soạn thông cáo báo chí cho Trung tâm Bệnh lao quốc gia, phát bánh mì... Stan tốt nghiệp trung học năm 16 tuổi. Nhờ sự giúp đỡ của người chú, Stan Lee được thuê làm trợ lý tại văn phòng hãng truyện tranh Timely Comics năm 1939, khi mới 17 tuổi. Một năm sau, anh trở thành biên tập viên tạm thời cho công ty. Hãng Timely là tiền thân của Marvel Comics sau này.
Tác phẩm đầu tiên Stan Lee thực hiện là Captain America Foils the Traitor's Revenge, phát hành tháng 5/1941. Câu chuyện ban đầu tạo tiền đề cho nhân vật Captain America huyền thoại sau này của Marvel. Một năm sau, Joe Simon - tổng biên tập của Timely Comics - bất đồng với nhà sáng tạo Jack Kirby, khiến anh này rời đi. Stan Lee khi đó 19 tuổi, trở thành biên tập chính của hãng. Chàng trai trẻ thể hiện sở trường kinh doanh và tầm nhìn mới cho hướng phát triển truyện tranh.
Những năm 1960, Timely được đổi tên thành Marvel Comics. Stan Lee kết hợp Jack Kirby cho ra mắt bộ truyện tranh về nhóm Fantastic Four. Trong cuốn tự truyện Excelsior! The Amazing Life of Stan Lee, ông nói mình bị ảnh hưởng bởi tác giả kịch bản cải lương Conan Doyle và vợ ông - Joan Lee trong việc sáng tạo ra những nhân vật siêu anh hùng mới. Cùng thành công của Fantastic Four, hàng loạt nhân vật khác được Stan Lee và Jack Kirby thực hiện, trong đó nổi tiếng nhất là Hulk, Daredevil, Thor, X-Men... Ông còn cộng tác với Steve Ditko để tạo ra các tác phẩm Doctor Strange hay Spider-Man.
Các siêu anh hùng do Stan Lee sáng taọ trên màn ảnh
Stan Lee xuất hiện trong các phim siêu anh hùng của Marvel.
Stan Lee biên tập và chỉnh sửa hầu hết tạp chí Marvel. Quy trình làm việc thông thường là ông bàn thảo câu chuyện với họa sĩ, sau đó để họ tự do sáng tác, ông sẽ hoàn thiện nội dung sau khi hình ảnh hoàn tất. Trong sự nghiệp, ông để lại hàng nghìn tác phẩm truyện tranh, trở thành nguồn cảm hứng cho các đồng nghiệp và làm thay đổi quan điểm về siêu anh hùng từ DC Comics. DC Comics - hãng truyện tranh đối thủ của Marvel - bày tỏ trên Twitter khi hay tin ông qua đời: "Stan Lee thay đổi cách chúng tôi nhìn nhận những người hùng. Truyện tranh hiện đại mãi mãi chịu ảnh hưởng từ ông. Lòng nhiệt thành của ông nhắc nhở chúng tôi về lý do chúng tôi say đắm những câu chuyện đó".
Tài năng của Stan Lee nằm ở chỗ ông xây dựng những nhân vật người hùng rất đời thường, họ quái dị, khác biệt nhưng hơn hết cả, họ vẫn có những rắc rối, lo lắng rất con người. Spider-Man chỉ là một thiếu niên tuổi teen, ngoài giải cứu thế giới còn luôn đau đầu với đống bài tập về nhà, tìm cách chinh phục cô bạn hàng xóm. Hay Fantastic Four gồm một nhóm người rối loạn chức năng, gắn kết với nhau. Hoặc Captain America gặp khó khăn khi đối mặt với những khác biệt của thời đại mới.
Vũ trụ Điện ảnh Marvel (Marvel Cinematic Universe) là loạt phim bom tấn, được xây dựng từ những nhân vật siêu anh hùng Stan Lee phát triển từ vài chục năm trước. Khởi đầu từ năm 2008 với Iron Man, tới nay Marvel đã trở thành thương hiệu ăn khách nhất mọi thời, với 17 tỷ USD doanh thu.
Khi đã qua tuổi về hưu, Stan Lee vẫn không ngừng cống hiến cho ngành giải trí. Ông tham gia hàng loạt dự án đa phương tiện với tư cách đại sứ của Marvel. Ông cũng truyền cảm hứng cho Marvel đưa các nhân vật truyện tranh nổi tiếng lên màn ảnh rộng.
Năm 2001, Stan thành lập công ty sở hữu trí tuệ POW! Entertainment, sau đó xuất bản cuốn tự truyện Excelsior! The Amazing Life of Stan Lee. Ông cũng được nhận Huân chương Nghệ thuật Quốc gia do Tổng thống George W. Bush trao tặng năm 2008...
 |
|
Bà Joan là người ảnh hưởng lớn tới sự nghiệp của Stan Lee.
|
Những năm cuối đời, Stan Lee đối mặt với vấn đề sức khỏe, vợ qua đời và những cuộc chiến pháp lý. Theo The Hollywood Reporter, bà Joan, vợ Stan Lee, ảnh hưởng nhiều tới sự nghiệp của ông. Bà giúp ông đưa ra những quyết định mạo hiểm khi xây dựng các nhân vật truyện tranh. Bà qua đời tháng 7/2017, kéo theo đó là bi sân khấu kịch khi Stan không thể quản lý tài chính và bị con gái luôn tìm cách bòn rút tiền. Stan Lee bị mất ngủ triền miên từ khi vợ mất.
Hồi tháng 5, Stan Lee kiện POW! Entertainment - công ty ông từng sáng lập. Theo huyền thoại Marvel, ông bị hai nhân viên công ty gian lận khi bán lại POW! Entertainment cho một công ty ở Hong Kong năm 2017. Trong đơn gửi Tòa thượng thẩm Los Angeles, ông ghi rõ hai người này lợi dụng lúc ông suy sụp vì vợ bệnh nặng và giảm thị lực do bệnh thoái hóa điểm vàng để buộc ông ký hợp đồng thiếu minh bạch. Theo hợp đồng, POW! có quyền sử dụng danh tính, hình ảnh của ông trên toàn cầu, thời hạn vĩnh viễn.
Giống như chữ ký nổi tiếng của Stan Lee - Excelsior (tạm dịch: Mãi mãi vươn cao, theo tiếng Latin) - trên tạp chí của Marvel, ông để lại dấu ấn sâu đậm trong làng giải trí. Chủ tịch của Marvel Studios - Kevin Feige - khẳng định: "Không ai ảnh hưởng đến sự nghiệp của tôi - cũng như những gì chúng tôi đang làm ở Marvel Studios - nhiều hơn Stan Lee. Ông ấy để lại một di sản phi thường sẽ còn trường tồn sau khi chúng tôi chết. Mãi mãi vươn cao!".
Minh Anh
Nguồn: giaitri.vnexpress.net