Nghệ sĩ

Huyền Giang: Đường đến văn hóa

05.gifNhạc MP3: Hát Chầu Văn MP3

 10/09/2017 5:04:42 CH |  Admin |  0 bình luận |   1810 lượt xem

(cailuong.net) - Đường đời của Huyền Giang (*) (1931- 2013) ga đi là chính trị và ga đến là văn hóa. Trong ngắn ngủi một đời người, quả thực, ít ai làm được như ông: thay đổi hệ hình tư tưởng đến hai lần: lần trước từ giai cấp sang dân tộc, lần sau từ dân...

» Đế của tượng

Có thể sự nhạy cảm và tính trung thực trước “những điều trông thấy”, cũng có thể những chuyển biến gấp gáp, “một ngày bằng ba thu” của xã hội Việt Nam thế kỷ XX, cùng với đầu óc thích tìm tòi tư tưởng ở ông đã tạo ra những bước chuyển tư tưởng này.

Giã biệt

Trước hết cần khẳng định, trên phương diện tư tưởng, người ta có quyền được thay đổi. Huống hồ sự thay đổi ở Huyền Giang là sự vận động biện chứng, như những đợt sóng gối tiếp, cái sau bao giờ cũng có những mầm mống ủ sẵn từ cái trước. Ở hệ hình tư tưởng dân chủ, Huyền Giang từ bỏ các hoạt động chính trị chuyển sang hoạt động văn hóa, không phải như một sách lược, ẩn mình hay lảng tránh, mà là một chiến lược. Bởi văn hóa ở cấp độ tổng thể là nền tảng cho mọi tư tưởng, kể cả tư tưởng chính trị. Làm văn hóa tuy không có tác động tức thời, thấy được ngay, nhưng có thể ảnh hưởng đến phần chìm, phần định hướng của tảng băng trôi.

Huyền Giang: Đường đến văn hóa

Học giả Huyền Giang (1931 - 2013). Ảnh TL

Bởi vậy, Huyền Giang quan tâm đến những tri thức văn hóa cơ bản, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến con người, nhằm giải phóng khỏi cái nhìn chật hẹp, “chính trị là thống soái”, con người chỉ có một bản chất là bản chất giai cấp... Xin kể ra đây một vài tác phẩm ông dịch thuộc nhiều lĩnh vực, với những bút danh khác nhau, thậm chí có cuốn không có tên người dịch: Văn hóa nguyên thủy của E.B.Tylor, Chủng tộc và lịch sử của Lévi-Strauss, Sự phát triển siêu cá nhân của R.Assagioli, Đạo giáo và các tôn giáo cổ Trung Quốc của H.Maspéro, Phê phán tính hiện đại của A.Touraine... Chỉ tính riêng mảng sách dịch, đến mấy chục tác phẩm kinh điển, với người khác đã có thể làm nên một sự nghiệp, nhưng với ông chỉ nhẹ nhàng: “vừa là kiếm ẳn [ăn], vừa là phục vu [vụ]”. Mục tiêu của Huyền Giang là viết, còn dịch chỉ để tạo nền cho viết.

Dưới tên người khác

Mảng sách thứ hai của Huyền Giang là biên soạn với những cuốn như Cách mạng Pháp 1789, Thế giới thứ ba, Từ điển xã hội học... Có điều sách biên soạn của ông không chỉ giới thiệu tư liệu thuần túy, mà là một trình bày có chủ ý với những diễn giải, bình luận của riêng cá nhân ông nhằm làm sáng tỏ những vấn đề thời cuộc.

Thời ấy với sách dịch thì có thể dùng bút danh, nhưng với sách viết, muốn in được và, quan trọng không kém, lấy được tiền nhuận bút, thì tác giả kịch bản cải lương phải khai báo nhân thân cụ thể, và phải được chấp nhận. Bởi thế, các cuốn sách trên đều mang tên Nguyễn Khắc Viện. Phải nói đó là một nghĩa cử của bác Viện. Dĩ nhiên, bấy giờ với người trong cuộc thì không ai tính toán gì, tất cả chỉ nghĩ đến việc chung. Sau này, trước khi mất, bác Viện có thều thào đọc vào máy ghi âm những sách Huyền Giang viết mà ông phải thế danh, để “những gì của Xê-da trả về cho Xê-da”.

Huyền Giang là người có đầu óc nghiên cứu kể cả khi ông còn làm chính trị. Ngay từ năm 1959 ông đã có sách Phác qua tình hình ruộng đất và đời sống nhân dân trước Cách mạng tháng Tám. Rồi năm 1961 là Việt Nam năm đầu tiên sau Cách mạng tháng Tám: tháng Tám 1945 - tháng Chạp 1946... Những năm 90 thế kỷ trước, khi đã chuyển sang nghiên cứu văn hóa là thời kỳ ông viết hào hứng nhất. Thể loại ông chọn là tiểu luận cho dễ cập nhật vấn đề và cũng dễ “xuất bản chuyền tay”. Do lối viết sâu, có đầu có cuối, nên nhiều tiểu luận của ông có dung lượng không kém một chuyên luận. Tuy nhiên, ông viết thanh thoát, dễ hiểu nên đọc ông không biết chán. Điều đáng lưu ý ở đây là các vấn đề tưởng rất “thời sự chính trị”, như Bức tranh thế giới hôm nay, Con người và chủ nghĩa nhân văn mới, Khái niệm xã hội công dân... được Huyền Giang tiếp cận từ góc độ triết học lịch sử nên đều trở thành những vấn đề văn hóa. Một thứ văn hóa vừa như là phạm trù tối hậu ở cấp độ tổng thể toàn nhân loại, vừa như là một lối tiếp cận rất hiện đại.

Tự đưa mình tới ánh sáng

Từ xưa đến nay, từ thế giới vào Việt Nam là tọa độ nghĩ suy của Huyền Giang về văn hóa Việt Nam hôm nay. Trước hết là vấn đề Nho giáo hay Con người cá nhân phương Đông. Nước ta lúc chống Nho thì vẫn giữ tư duy Nho giáo, khi muốn phục hưng Nho thì vẫn chỉ vớt được cái hình nhi hạ. Nho giáo, vì vậy, sẽ là vật cản cho xã hội hóa và cá nhân hóa, hai quá trình đưa dân tộc vào hiện đại. Nhìn sâu vào Thực trạng văn hóa hôm nay, rồi Hiện đại hóa và Tâm lý xã hội trong tiến trình hiện đại hóa, để cuối cùng đưa ra Bản tính tộc người Việt, một vấn đề căn cốt trong nghiên cứu văn hóa tộc Việt và văn hóa Việt Nam.

Với các tiểu luận Đời sống tâm linh và tôn giáo, Con người và cái chếtRồi ai cũng về cõi âm, Huyền Giang khẳng định tâm linh là một chiều kích quan trọng của con người, chiều kích bản thể luận. Điều này lý giải sự tồn tại lâu dài của tôn giáo. Còn cái chết được ông coi là sự tham gia cuối cùng của con người vào đời sống tâm linh, là sự hòa/hóa giải cái bi kịch rất người: một thực thể hữu hạn lại mong muốn hiện hữu vô biên.

Huyền Giang: Đường đến văn hóa

Có thể nói, Huyền Giang là một trong những gương mặt trí thức nổi bật của những năm 80, 90 thế kỷ trước. Và, quan trọng hơn, tiếng nói bấy giờ của ông vẫn còn nguyên nhiệt huyết, sâu sắc, mới mẻ đến bây giờ. Cuộc đời ông nhiều khổ đau, khuất lấp, nhưng bằng lao động sáng tạo không mệt mỏi, bằng sự kiếm tìm giá trị và dám trả giá cho các giá trị đó, ông đã tự đưa mình tới ánh sáng. Sự thay đổi tư tưởng, là sự thay đổi triệt để nhất, vô tư nhất, không vì quyền lợi, địa vị, mà bất chấp quyền lợi, địa vị. Bởi vậy, viết về Huyền Giang bàn về văn hóa, mà không nói đến sự vận động tư tưởng của ông, hai lần thay đổi hệ hình tư tưởng của ông, là một thiếu sót lớn.

Huyền Giang là một nhân cách văn hóa. Cuộc đời ông là một giá trị văn hóa.

PGS-TS. Đỗ Lai Thúy

__________________

Tựa bài "Đường đến văn hóa": Nhân đọc Huyền Giang bàn về văn hóa, NXB Hội Nhà Văn, 2017, Hà Nội
(*) Tên thật là Nguyễn Thanh Huyên, thường gọi Nguyễn Kiến Giang, nguyên ủy viên Ban Biên tập NXB Sự Thật, có nhiều bút hiệu như Kiến Giang, Lê Diên, Lương Dân...

» Đế của tượng

» Đế của tượng

Nguồn: nguoidothi.vn

05.gifXem cải lương miễn phí: cai luong, thu mua xe nuoc mia cu, thu mua do cu, may phat dien cu, Hát Chầu Văn, máy phát điện 3 pha, sach toi pham hoc, trich doan cai luong, thu mua may lanh cu, kem flan,the hinh,nhac que huong mp3,nhac han mp3,nhac dance mp3,nhac dance remix,nhac cho ba bau,nhac dong que mp3,nhac xua pham hong que,thu mua may phat dien,thu mua laptop cu,sua nap bon cau thong minh,sua bon cau thong minh,may lanh cu,thu mua do cu tan binh,laptop cu

[Video] có thể bạn quan tâm

Nghệ sĩ liên quan

NSND Thanh Nam: Lời khen, chê của khán giả quan trọng lắm!

NSND Thanh Nam: Lời khen, chê của khán giả quan trọng lắm!  2689

 28/06/2022 7:01:24 SA

Ông luôn nói đời nghệ sĩ có ăn cơm Tổ mới hiểu hết nỗi niềm và tiết lộ sau đại dịch Covid-19 sẽ góp sức thúc đẩy sàn diễn cải lương sáng đèn

Xem chi tiết 
NSƯT Hùng Minh: Một đời sân khấu

NSƯT Hùng Minh: Một đời sân khấu  3823

 12/04/2022 12:05:23 CH

NSƯT Hùng Minh chia sẻ: “Tính đến nay cũng đã 65 năm đi hát. Tôi vẫn nhớ mãi một thời tuổi trẻ bôn ba, vất vả vì miếng cơm, manh áo. Ngẫm nghĩ thấy cuộc đời mình cũng có nhiều may mắn, được ông Tổ nghề thương, nên từ một cậu bé nghèo chẳng biết hát xướng là gì, trong dòng đời xuôi ngược nhận được những cơ may để từng bước thành danh với nghiệp ca diễn”.

Xem chi tiết 
Con trai cố nghệ sĩ Chinh Nhân viết lời yêu thương trong dịp sinh nhật cha

Con trai cố nghệ sĩ Chinh Nhân viết lời yêu thương trong dịp sinh nhật cha  2689

 12/04/2022 8:02:14 SA

Ngày 1-4 là ngày sinh cố nghệ sĩ Chinh Nhân. Trên trang cá nhân, diễn viên múa Jacky, con trai của nghệ sĩ Chinh Nhân, đã viết những dòng tâm sự khiến cư dân mạng xúc động

Xem chi tiết 
Cải lương tìm lối đi riêng trong mùa Tết

Cải lương tìm lối đi riêng trong mùa Tết  2996

 11/10/2021 10:01:57 SA

Không chỉ nhằm thu hút đông đảo khán giả mà cơ hội để sàn diễn cải lương sáng đèn đang là thử thách lớn cho nhiều người làm nghề

Xem chi tiết 
Sang Mỹ thăm con gái, nghệ sĩ Hồng Nga bị cảnh sát giam ô tô vì chạy ngược chiều

Sang Mỹ thăm con gái, nghệ sĩ Hồng Nga bị cảnh sát giam ô tô vì chạy ngược chiều  2916

 11/10/2021 7:00:52 SA

Theo lời kể của nghệ sĩ Hồng Nga, bà bị cảnh sát giam ô tô khi đi lạc trên xa lộ tại tiểu bang California – Mỹ, tối 29 Tết.

Xem chi tiết 
Nghệ sĩ Thanh Hằng nhớ cuộc thi Trần Hữu Trang năm 1991

Nghệ sĩ Thanh Hằng nhớ cuộc thi Trần Hữu Trang năm 1991  1215

 24/09/2021 8:02:26 SA

Tối nay (26-10), vòng chung kết cuộc thi "Tài năng diễn viên sân khấu cải lương Trần Hữu Trang năm 2020" sẽ khai mạc tại Nhà hát Trần Hữu Trang (TP HCM). Nghệ sĩ Thanh Hằng tâm sự về mùa giải đầu tiên mà chị được vinh danh cùng các đồng nghiệp năm 1991.

Xem chi tiết 

Quảng cáo

lam web seo
thu mua đồ cũ
thanh lý máy lạnh cũ giá cao
kem flan
xuong may dong phuc
ve sinh may lanh quan 8
xe o to 2019
dinh duong the hinh
truyện tội phạm học
tan co giao duyen mp3
công ty seo
thiet ke web mien phi

Tôi yêu cải lương

Like Fanpage Để Ủng Hộ Chúng Tôi Duy Trì Website
Bạn vui lòng chờ trong giây lát...