Rút lui khỏi sân khấu khi sự nghiệp vẫn đang trên đà phát triển, nghệ sĩ Thanh Hằng khiến rất nhiều người bất ngờ khi âm thầm rời xa sân khấu và chọn cho mình cuộc sống riêng khá bình lặng. Sau 15 năm sống và làm việc tại nước ngoài, không có quá nhiều các hoạt động nghệ thuật và gần như lùi về phía sau ánh đèn sân khấu. Gần đây nghệ sĩ Thanh Hằng đã trở về nước và cô tham gia làm giám khảo một gameshow nhí.
Gặp nghệ sĩ Thanh Hằng khi đang quay hình cho chương trình cô nhận lời tham gia làm giám khảo. Cô vẫn như xưa, vẫn say mê với những hoạt động nghệ thuật dù là ở vai trò gì.
Nghệ sĩ Thanh Hằng chính thức về nước hoạt động nghệ thuật sau 15 năm xa quê hương
Cách đây 15 năm, nghệ sĩ Thanh Hằng là một trong số những nghệ sĩ cải lương đắt show nhất, được đông đảo khán giả yêu thích. Không chỉ vậy, cô còn tham gia đóng phim và ghi hình các băng đĩa hài rất ăn khách. Nhưng sau đó khán giả không còn thấy Thanh Hằng xuất hiện trong các chương trình cải lương hay bất cứ hoạt động nghệ thuật nào. Sự biến mất “đột ngột” của nghệ sĩ Thanh Hằng khiến nhiều người bất ngờ.
Về sự đột ngột vắng mặt này, nghệ sĩ Thanh Hằng cho biết năm 2001 cô đi định cư tại Úc cùng chồng và 2 con. Khi quyết định ra nước ngoài cô không nói với bất kỳ ai vì sợ mình bị dao động. Khi bầu show gọi điện thì cô đều cáo bận, không thể tham gia được. Tự mình rút dần ra khỏi những hoạt động nghệ thuật, mặc dù thời điểm đó công việc rất nhiều, lúc nào cũng có chương trình mời tham gia.
Nghệ sĩ Thanh Hằng và nghệ sĩ Vũ Linh trong thời kỳ vàng son của cải lương
Những ngày đầu đến sống tại một xứ sở xa lạ, mọi thứ đều hoàn toàn thay đổi, điều này cũng có thể gọi là một “dư chấn” không nhỏ với nghệ sĩ Thanh Hằng, cô chia sẻ: “Thật sự khi mới qua Úc, mấy tháng đầu tôi buồn lắm. Mình đang sinh hoạt nghệ thuật hằng ngày, qua đó như bị “thắng gấp”. Không biết chạy xe, không biết tiếng anh, lại toàn phải ở nhà... Rất buồn".
Nhưng sau đó cũng suy nghĩ lại, sự ra đi này do cô quyết định, nhìn thấy con mình còn nhỏ, đang tới tuổi đi học nên ráng thêm thời gian. Và cũng có những thay đổi lớn, khi các con còn ở Việt Nam, cho học tiếng Anh không thấy nói được nhiều, như qua bên Úc 6 tháng sau nói tiếng Anh lưu loát. Rồi con cô vào trường học được bằng khen, rồi thấy sự ưu đãi của người Úc. Họ chăm sóc lo cho cô trong lúc không biết tiếng Anh để theo dõi quá trình học của con mình... "Nên tôi nghĩ, thôi mình tạm gác lại để cho các cháu nó học nên người. Như bác 7 Viễn Châu viết bài “Xuân đất khách” - một người tha hương là “một lần đi khó thể quay về”".
Không phải là không có tiền để quay về nhưng mà thật sự là vì công việc nhiều. Từ Úc về Việt Nam có 8 tiếng đồng hồ, vé máy bay không quá đắt đỏ. Nhưng mà công việc không thể nào bỏ tất cả bên đó để mà về nước, cho nên cô mới quyết định thôi ráng ở lại, mấy đứa con nhỏ nó còn nhỏ quá. Ở Úc cũng không thuê người làm nên tất cả mọi thứ cô đều phải tự lo lắng.
Nghệ sĩ Hoài Linh là người thuyết phục Thanh Hằng về lại quê nhà hoạt động sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ của người mẹ, người vợ trong gia đình
"Có mấy lần nghệ sĩ Hoài Linh mời tôi qua Mỹ để trình diễn, quay cho trung tâm Thúy Nga. Nhận lời rồi đó, mà nhìn thấy con mình giờ đi phải sắp xếp ai đưa rước đi học, ai nấu cơm nước cho các cháu... Tôi điện cho anh Hoài Linh xin lỗi, “Thôi để cho chị hoàn thành bổn phận của chị đi em để từ từ đi rồi tính”. Hoài Linh nói “Bây giờ chị hai vui là em vui rồi, chị cứ việc lo cho các cháu nó ăn học đi rồi khi nào chị hai có cần gì chị hai cứ điện em.
Tới bây giờ chị em mới “lôi về” đó. Giờ về lâu vì con gái út của tôi cũng đã học đại học xong rồi, 2 đứa có việc làm hết rồi. Tôi thấy mình cũng còn lại chút gì đó để trở về, để cống hiến cho những khán giả đã từng thương yêu thương nhớ tôi”.
Những ngày sống trên đất khách, nghệ sĩ Thanh Hằng cho biết tại Úc cũng có cộng đồng người Việt Nam thích cải lương, có hội từ thiện của Úc, chùa có cộng đồng người Việt nên cô cũng thường đi diễn từ thiện. Nhưng thỉnh thoảng mới có một chương trình để tham gia.
Chia sẻ lý do quyết định về Việt Nam hoạt động lâu dài sau 15 năm, nghệ sĩ Thanh Hằng nói: “Cuộc sống ở Úc thì an lành, đặc biệt là 2 đứa con gái của tôi bên đó đi học. Tôi nghĩ, đã là người nghệ sĩ không phải là mình bỏ Tổ nghiệp mà có khoảng thời gian mình dừng để lo cho gia đình, cho con cái mọi thứ ổn định. Nhưng động lực quay về thật sự là từ nghệ sĩ Hoài Linh. Hoài Linh coi tôi như người chị ruột trong gia đình. Hoài Linh cũng có nói “Thôi bây giờ mấy đứa cháu nó lớn rồi chị ở bên đây cũng buồn (vì bên Úc ít hoạt động nghệ thuật hơn bên Mỹ). Chị về đây đi, chị em mình “có gì mắm ăn mắm, có muối ăn muối”. Dù gì đi nữa cũng là quê hương, là cội nguồn cuội của mình”. Phải nói là Hoài Linh “công tác tư tưởng” dữ lắm nên tôi mới về”.
Về Việt Nam, nghệ sĩ Thanh Hằng tham gia làm giám khảo chương trình gameshow nhí mới cùng với các giám khảo khác là anh Thanh Bạch, Đoan Trang và NSƯT Hoài Linh.
Chia sẻ về cảm nhận đầu tiên khi chính thức hoạt động trở lại, nghệ sĩ Thanh Hằng cho biết cô rất hồi hộp và lo lắng vì đã gián đoạn quá lâu, chỉ thỉnh thoáng có những phim đài truyền hình vậy thôi. Cô nói: “Quay phim thì còn ra đọc thoại, có người nhắc thoại, còn làm giám khảo thì nhận xét trực tiếp của mình, rồi còn phần ứng xử của mình nữa. Nhiều lúc cũng sợ rằng mình nhận xét có nhiều lúc có quá khó cho các cháu hay là dễ quá hay không... nên là cũng hơi lo lắng”.
Về cuộc sống hiện tại, nghệ sĩ Thanh Hằng cho biết cô cảm thấy an lành lắm. Cô không thể quên ngày xưa đi hát thật sự rất khó khăn. Đi đoàn tỉnh nên khi diễn xong rồi, nếu như ở dưới miền Tây đi mà đoàn lưu diễn ra ngoài miền Trung thì đêm đó diễn xong là tất cả anh em hậu đài là xuống đồ lên xe ra ngay. Xe bắt đầu lăn bánh đi trong đêm để ra tới miền Trung kịp chuẩn bị cho đêm sau diễn tiếp.
Những lúc đi trời khuya mưa tầm tả, trên đường nhìn vô nhà ai cũng đóng cửa ngủ sao mình lại lang thang ở ngoài đường như vậy... “Lúc đó, tôi ước ao tổ nghiệp sau này cho tôi có được mái ấm gia đình, cho con cái thành tài rồi tôi tiếp tục đi như vậy. Tại có con mà đi hoài không có thời gian lo cho con, cho gia đình... Rồi cũng được đi qua Úc, cuộc sống cũng an lành, con cái cũng học được. Ước nguyện của mình đã xong, thì giờ mình tiếp tục con đường này”.
Bốn chị em Thanh Hằng, Vân Quỳnh, Thanh Ngọc, Thanh Ngân. Ảnh: Minh Hoàng
Những ngày này về nước, nghệ sĩ Thanh Hằng muốn sống tự do, do tính chất công việc, cũng không muốn các em lo lắng cơm nước này kia nọ, nên cô ở khách sạn của người bạn quen. Nhưng các em thương cô nên cũng thường nấu món này, món kia mang cho cô. “Vậy nó cũng đủ gọi là an lành, vui hạnh phúc lắm rồi còn gì nữa hơn nữa giờ, phải không?”, cô rất cảm động chia sẻ.
Ông xã của nghệ sĩ Thanh Hằng vẫn còn ở bên Úc, bên đó cũng có công việc nên phải chia ra, người ở bên đây, người bên kia. “Đây là lần đầu tiền tôi xa Úc lâu như vậy đó, chứ ít có đi lâu vậy lắm. Mà mới về đây có mấy tuần à, chưa có thấm nhớ gì đâu (cười lớn). Về đây vui cái nhất là Thoại Mỹ rồi Hoài Linh cứ điện thoại hỏi chị hai ở đó được không, ổn không? Không quen thì chạy qua em. Thoại Mỹ cũng vậy, đi đâu cũng lôi tôi đi cũng vui, vợ chồng Ngân Tuấn cũng vậy nữa... Mình xúc động lắm, thật sự là mình “sống dễ thương” nên người ta thương mình nhiều (cười lớn)".
Nữ nghệ sĩ Thanh Hằng thuộc về thế hệ thứ tư của đại gia đình Hai Núi - Tư Hélène, một trong năm đại gia đình nghệ sĩ, những đại gia đình nghệ sĩ này có bốn năm đời theo nghề hát, đã đóng góp tài năng và công sức để xây dựng nên một nền nghệ thuật sân khấu của dân tộc.
Thanh Hằng là một nữ diễn viên đa tài, cô có thể diễn một cách xuất sắc tất cả các loại vai tuồng như đào mùi, đào lẵng mùi, đào độc, lẵng độc, vai mụ và cả trong lãnh vực tấu hài, Thanh Hằng diễn có duyên độc đáo khiến cho khán giả cười hả hê sau đó khán giả thấm thía cái nội dung sâu lắng của những câu tấu hài của Thanh Hằng.
Nữ nghệ sĩ Thanh Hằng đoạt huy chương vàng giải diễn viên xuất sắc Trần Hữu Trang năm 1991 với vai diễn trong Truyền thuyết về tình yêu với vai nữ vương. Năm 1997, Thanh Hằng đoạt giải Mai Vàng với vở Duyên kiếp của soạn giả Hoàng Song Việt; diễn viên hay nhất trong năm do tuần báo Tuổi trẻ tổ chức.
Thanh Hằng được mời hát, thu rất nhiều vidéo tuồng cải lương xã hội, tuồng Hồ Quảng và cải lương tuồng cổ. Đó là những tuồng Người đẹp Bạch Hoa Thôn, Giọt lệ cố nhân, Tứ Tử Đăng Khoa, Một kiếp đọa đày, Xử án Trần Thế Mỹ, Cho trọn tình đầu, Hàn Mạc Tử, Thần đồng Lưu Minh Châu, Bọt biển, Lòng người đen bạc, Nổi oan Hoàng Hậu, Tóc mai sợi vắn.. Phạm Công Cúc Hoa, Hai mãnh đời một niềm đau, Tô Hiến Thành xử án, Câu thơ yên ngựa…
Thanh Hằng theo chồng định cư tại nước Úc năm 2001.
Băng Châu - DT
Nghệ sĩ Thanh Hằng - Kiếp tằm phải nhả tơ!
Dù xa xứ, nghệ sĩ Thanh Hằng vẫn gắn bó với sàn diễn, khao khát quảng bá nghệ thuật cải lương truyền thống đến kiều bào
Định cư ở Úc hơn 20 năm, nghệ sĩ Thanh Hằng cũng không ít lần về nước. Lần này, chị trở lại quê hương với mong muốn thực hiện những chuyên đề cải lương chất lượng, ghi hình rồi mang sang Úc giới thiệu với kiều bào tại đây. Lâu nay, Thanh Hằng vẫn gắn bó với sân khấu cải lương, mang nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với khán giả kiều bào, dốc sức chăm lo Tổ nghiệp!
“Nâng niu” nghiệp diễn
Kiếp tằm suốt đời vẫn phải nhả tơ, với nghệ sĩ như Thanh Hằng, được diễn trên sân khấu, phục vụ khán giả dù bất cứ đâu cũng là niềm vui không gì sánh được. Vì thế, ở nước Úc xa xôi, chị vẫn tất bật với nghiệp diễn, giữ lửa cho các nghệ sĩ đàn em, duy trì hoạt động nghệ thuật và qua đó cũng giúp khán giả kiều bào tiếp cận nghệ thuật truyền thống của dân tộc. Những gì Thanh Hằng làm được không chỉ nhận sự khen ngợi từ khán giả mà cả những người trong nghề. NSND - nhạc sĩ Thanh Hải từng chia sẻ: “Tôi sang Úc lưu diễn nhiều lần, biết đến “cái nôi” cải lương của cộng đồng người Việt tại Úc. Thanh Hằng đóng góp không ít cho “cái nôi” đó cũng như giữ lửa đam mê cho nhiều nghệ sĩ trẻ để họ phấn đấu gắn bó với sàn diễn”.
Nghệ sĩ Thanh Hằng vẫn luôn gắn bó nghiệp diễn dù định cư ở Úc
Để tiếp tục chăm lo Tổ nghiệp, Thanh Hằng quyết tâm thực hiện dự án tái dựng những kịch bản cải lương kinh điển, cụ thể là những tác phẩm của cố soạn giả - NSND Viễn Châu và cố soạn giả Trần Hữu Trang tại Việt Nam. Sau đó, chị thu hình lại và sản xuất dưới định dạng DVD, mang sang Úc giới thiệu với khán giả kiều bào.
Bốn chị em (từ trái sang): Thanh Ngân, Thanh Ngọc, Thanh Hằng và Ngân Quỳnh
“Tôi muốn thông qua các ấn phẩm này, giới trẻ Việt Nam sinh ra và lớn lên tại Úc sẽ hiểu hơn về văn hóa, con người Việt Nam. Những vở kinh điển như “Đời cô Lựu”, “Tô Ánh Nguyệt”, “Tình mẫu tử”, “Hai chiếc ngai vàng”… đều ca ngợi trung hiếu tiết nghĩa, đạo lý uống nước nhớ nguồn, thích hợp để quảng bá. Các nghệ sĩ trẻ trong nước khi được kêu gọi cũng dốc sức đồng hành cùng tôi, thật sự rất vui! Năm 2015, có dịp sang Mỹ thăm cha, ông cũng như tôi, hăng hái với các chương trình dạy ca cổ, đờn ca tài tử cho cộng đồng người Việt tại đây. Thật hạnh phúc khi hai thế hệ nếu cộng lại cũng đã hơn 100 năm ăn cơm Tổ vẫn đam mê được cống hiến và được khán giả đón nhận” - Thanh Hằng thổ lộ.
Lần nào về nước, đến thăm các nghệ sĩ tuổi xế chiều tại Khu Dưỡng lão Nghệ sĩ TP HCM, Thanh Hằng cũng mang nhiều món quà kiều bào gửi tặng. Đó là thuốc, quần áo, thực phẩm, có khi là tiền chị đi hát rồi gom góp mang về. Vẫn giản dị và nhanh nhẹn, chị chạy xe máy, trưa nắng chở đầy thực phẩm đến thăm họ rồi cùng ca hát và khóc… Những giọt nước mắt nửa mừng nửa tủi vì phải sống xa nhau, lâu ngày mới được tụ hội.
Thanh Hằng tâm sự với chất giọng ngọt ngào nhưng chứa đựng nhiều sự từng trải rằng chị rất nâng niu nghiệp diễn bởi không hát, không diễn chẳng biết làm gì khác. “Khi quyết định theo chồng sang Úc định cư, tôi tự hỏi mình sẽ làm gì để phụ chồng nuôi con? May thay, cộng đồng bên đó đa số đều là người miền Tây sang định cư nên yêu thích cải lương. Và rồi, tôi may mắn được tiếp tục làm kiếp tằm nhả tơ, góp phần nhỏ bé của mình vào việc đưa nghệ thuật cải lương tiếp cận với kiều bào nhiều hơn” - Thanh Hằng cho biết. Chị kể thêm rằng không được cọ xát sàn diễn nhiều như lúc ở trong nước nhưng cuối tuần tham gia diễn vài trích đoạn hoặc ca vài bài vọng cổ cũng đủ khiến chị ấm lòng. Nhiều kiều bào có người thân thích học ca cổ, tìm đến Thanh Hằng học nghề. Một số em tự nguyện theo nghề hát, có sô là hăng hái tham gia, vai gì cũng nhận, miễn là được nghe tiếng đàn, tiếng ca và cảm nhận Tổ nghiệp luôn hiện diện ở bất cứ nơi nào có người Việt trên trái đất này.
Không còn cô độc
Giới mộ điệu cải lương mỗi khi nhắc đến Thanh Hằng không ai không biết đó là cô gái xinh đẹp, có giọng ca ngọt ngào và lối diễn xuất cuốn hút. Đặc biệt, Thanh Hằng sinh ra và trưởng thành trong đại gia tộc Hai Núi, Tư Hélène, 1 trong 5 đại gia tộc nghệ sĩ có nhiều đóng góp cho nền sân khấu nước nhà. Bà ngoại của Thanh Hằng là cố nghệ sĩ Tư Hélène cùng thời với cố nghệ sĩ Phùng Há, Năm Phỉ, Bảy Nam … Bà chuyên đóng vở cải lương được chuyển thể từ tác phẩm văn học phương Tây. Mẹ Thanh Hằng là cô đào Kim Hoa, nổi tiếng với sở trường đa dạng: đào thương, đào lẳng, đào độc, hài.
Vốn là “con nhà nòi”, Thanh Hằng tiếp cận nghệ thuật từ khi còn nhỏ và thành danh cũng rất sớm. Chị được khen ngợi nhiều ở lối diễn xuất nội tâm, nhập vai tự nhiên, không gò bó. Đặc biệt, cách diễn bằng ngôn ngữ hình thể của chị rất tốt, nhất là đôi mắt có hồn, góp phần không nhỏ giúp chị biểu đạt cảm xúc chân thật, ấn tượng. Chính đôi mắt giúp Thanh Hằng hóa thân tốt vai hiền, vai ác lẫn vai lẳng chỉ bằng một cái liếc sắc như dao hay một chút chuyển động con ngươi đưa đẩy. Nhờ sự đa dạng trong diễn xuất, Thanh Hằng được các đạo diễn cải lương sân khấu như: Huỳnh Nga, Đoàn Bá, Trần Ngọc Giàu đánh giá là cô đào “rộng đường xài”. Những vai diễn trong các vở: “Duyên kiếp”, “Tướng cướp Bạch Hải Đường”, “Xử án Bàng Quý Phi”, “Gia tài của mẹ”… là dấu ấn không thể quên trong cuộc đời nghệ thuật của Thanh Hằng.
Đánh giá về diễn xuất của Thanh Hằng, NSND Ngọc Giàu từng nói: “Thanh Hằng diễn tinh tế vì biết quan sát cuộc sống, đúc kết thành chất liệu đưa yếu tố đời thường vào nhân vật, khiến cho nhân vật thật hơn. Tôi có kỷ niệm diễn chung với cô ấy trong vở “Gia tài của mẹ”, Hằng có nhiều ý tưởng phản biện lại với đạo diễn, giúp cho tuyến nhân vật phát triển ấn tượng”. NSƯT Vũ Linh nhận định chính sự từng trải đời thực giúp nữ nghệ sĩ này có nhiều vốn sống. Thanh Hằng còn dốc sức chỉ dạy cho đàn em, không giấu nghề, xứng đáng là viên ngọc quý của gia tộc có truyền thống theo nghề diễn.
Thanh Hằng tâm sự chị có trí nhớ tốt, bất cứ lời thoại văn học nào nghe thoáng qua cũng biết đó là vở gì, tác giả nào. Do vậy, khi xem lại các tiết mục thi Trần Hữu Trang hoặc giải Chuông vàng vọng cổ, chương trình “Ngân mãi chuông vàng” qua mạng, chị phát hiện ngay những thí sinh nào quên thoại, tự “bịa” lời để diễn hoặc diễn cương không tuân thủ kịch bản. Và trong những lần về quê hương, gặp nghệ sĩ trẻ, chị đều khuyên nhủ, chỉ dẫn tránh tình trạng quên thoại, diễn cương.
Từng trải qua đau khổ do hôn nhân đổ vỡ nhưng cuối cùng hạnh phúc cũng tìm đến chị, Thanh Hằng không còn chịu cảnh đi hát về lầm lũi khóc một mình trong đêm. Chị tìm được một nửa yêu thương và theo chồng sang Úc. “Tôi ra đi cũng là vì tương lai của các con bởi nếu ở quê nhà, tôi sẽ theo đoàn rày đây mai đó, bỏ bê con cái. Các con tôi sẽ như mẹ, khổ một đời vì không tìm được hạnh phúc. May là ông xã tôi cảm thông nghề diễn, các con tôi cũng trân quý công việc của mẹ. Cả nhà vẫn dành thời gian để đi cùng tôi đến điểm diễn, phụ giúp công việc hậu trường. Nhờ vậy, tôi bớt những nỗi nhọc nhằn, không còn thấy mình cô độc” - Thanh Hằng trải lòng.
Mong ước được diễn cùng gia đình
Nghệ sĩ Thanh Hằng có 3 em gái đều theo nghệ thuật: Thanh Ngọc, Ngân Quỳnh và Thanh Ngân. Thanh Hằng thuộc lớp nghệ sĩ cải lương đầu tiên trưởng thành sau ngày thống nhất đất nước. Chị được trao giải Trần Hữu Trang đợt đầu cùng với: Vũ Linh, Tài Linh, Thanh Thanh Tâm, Cẩm Thu, Phương Hồng Thủy. Tên tuổi Thanh Hằng sáng chói suốt những năm 1990 cho tới đầu những năm 2000. Thanh Hằng thổ lộ hiện chị có một mong ước là thực hiện đêm chuyên đề sân khấu có sự tham gia của gia đình gồm cha, mẹ: Hương Huyền - Kim Hoa và 3 em gái.
Bài và ảnh: Thanh Hiệp
Nguồn: cailuongvietnam.com